Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo zaimkowe

Język: polski

Cytaty

Słowa zaimkowe zowią się te, które oznaczają sąd czyli zdanie ściągające na tę samą osobę lub rzecz, która istotnie jest czynną, te słowa muszą miéć zawsze przy sobie zaimek: się, sobie lub siebie, np. ja się uczę, ja sobie pochlebiam.

Słowa zaimkowe są trojakie: właściwe, niewłaściwe i zbytkujące.

Podobne z pozoru do zwrotnych, są znowu tak zwane słowa (czasowniki) zaimkowe, które tém się wyróżniają od zwrotnych, że są słowami nieprzechodniemi, że ich nigdy bez zaimka się użyć nie można.

W § niniejszym poznaliśmy tedy sześć rodzajów słów: 1. czynne przechodnie (chwalić, kochać) 2. czynne nieprzechodnie (pomagać, ufać), 3. nijakie (leżeć, stać), 4. zwrotne (chwalić się, leczyć się), 5. [słowo] zaimkowe (bać się, przechadzać się) i 6. nieosobowe (grzmi, dnieje).

Słowa bywają: a) czynne przechodnie, kiedy oznaczają czynność, przechodzącą na kogo lub na co, np. chwalę (brata), kocham (matkę), ganię (leniwca) [...]; e) zaimkowe, wyrażają­ce czynność nieprzechodnią, a używające i to już nierozłącznie! zaimka: się, jako to: czołgać się, śmiać się, pocić się, bać się, itp.

Inne znowu słowa utworzyły z zaimkiem się wyrażenia stałe, nierozłączne, tak dalece, iż słowo bez zaimka zwrotnego nie używa się już wcale; np. śmiać się z kogoś, spodziewać się czegoś, opiekować się kimś, bać się kogoś lub czegoś, chełpić się z czego, i t. p. Słowa takie nazywają się zaimkowemi.