Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo zaimkowe

Język: polski

Cytaty

Słowa znaczące działanie przedmiotu zwrócone na siebie samego, nazywają się zaimkowe. I shave myself, she dresses herself, golę się, ona się ubiera. [...]

Słowa zaimkowe oznaczające działanie przedmiotu zwrócone na siebie samego, czasują się ze słowem posiłkowem to have, przybierając zaimki osobiste, myself, thyself, i t. d.

Słowa zaimkowe zowią się te, które oznaczają sąd czyli zdanie ściągające na tę samą osobę lub rzecz, która istotnie jest czynną, te słowa muszą miéć zawsze przy sobie zaimek: się, sobie lub siebie, np. ja się uczę, ja sobie pochlebiam.

Słowa zaimkowe są trojakie: właściwe, niewłaściwe i zbytkujące.

Podobne z pozoru do zwrotnych, są znowu tak zwane słowa (czasowniki) zaimkowe, które tém się wyróżniają od zwrotnych, że są słowami nieprzechodniemi, że ich nigdy bez zaimka się użyć nie można.

W § niniejszym poznaliśmy tedy sześć rodzajów słów: 1. czynne przechodnie (chwalić, kochać) 2. czynne nieprzechodnie (pomagać, ufać), 3. nijakie (leżeć, stać), 4. zwrotne (chwalić się, leczyć się), 5. [słowo] zaimkowe (bać się, przechadzać się) i 6. nieosobowe (grzmi, dnieje).

Słowa bywają: a) czynne przechodnie, kiedy oznaczają czynność, przechodzącą na kogo lub na co, np. chwalę (brata), kocham (matkę), ganię (leniwca) [...]; e) zaimkowe, wyrażają­ce czynność nieprzechodnią, a używające i to już nierozłącznie! zaimka: się, jako to: czołgać się, śmiać się, pocić się, bać się, itp.

Inne znowu słowa utworzyły z zaimkiem się wyrażenia stałe, nierozłączne, tak dalece, iż słowo bez zaimka zwrotnego nie używa się już wcale; np. śmiać się z kogoś, spodziewać się czegoś, opiekować się kimś, bać się kogoś lub czegoś, chełpić się z czego, i t. p. Słowa takie nazywają się zaimkowemi.