of grammatical terms online
słowo niedokonane
Quotations
Czas przeszły w polskim języku jest albo dokonany (perfectum), gdy od słowa dokonanego pochodzi, np. dać, dałem, albo też niedokonany (imperfectum), gdy od słowa niedokonanego pochodzi, np. pisać, pisałem.
O Słowach niedokonanych.
Jakie czynności oznaczają i w czem są właściwe słowa niedokonane?
A. Słowa niedokonane oznaczają takie czynności, które nie w oka mgnieniu, lecz w dłuższym czasie mogą bydź wykonane, np. pisać, iśdź, jechać, mówić, i t. d.
Niedokonane słowo, verbum imperfectum.
Rozważywszy jednak tworzenie się naszych czasów, okazuje się widocznie, że tryb rozkazujący w ogóle tworzy się z trzeciéj osoby liczby pojedynczéj czasu teraźniejszego słów niedokonanych, a czasu przyszłego słów dokonanych, w piérwszéj i drugiéj formie dodając głoskę j, jako to: kocha, da, otwiera; kochaj, daj, otwieraj.
Jak się tworzą imiesłowy niezmienne czasu teraźniéjszego? […] Dodając spółgłoskę c do trzeciéj osoby słowa l. mnogiéj czasu teraźniéjszego. Prawidło to stosuje się do wszystkich niedokonanych słów w ogólności, tak prawidłowych jak wyjątkowych i nieprawidłowych, tak do wielozgłoskowych jak do jednozgłoskowych [...].
Sprawomiany nieokreślone i określone są nazwane w gramatykach słowami niedokonanemi i dokonanemi, a wedle téj definicji sprawy niedokonane miéć by powinny czas przeszły, nie mniéj zaprzeszły, a sprawy dokonane swój czas przyszły.
Nieokreślony (sprawomian) . Niedokonane słowo.
Sprawomian nieokreślony .... Słowo niedokonane.
Słowa niedokonane są takie wyrazy, które oznaczają czynność wprawdzie rozpoczętą, lecz jeszcze nieukończoną, np. krzyczał, pisał, wołał, rachował itd.