terminów gramatycznych online
imiesłów
Participium (imiesłów). Niefinitywna (nieosobowa) forma czasownika będąca syntaktycznym derywatem regularnie tworzonym od form osobowych.
Cytaty
Dwa są imiesłowy u Anglików, jakośmy w czasowaniach widzieli czasu térazniéjszego i przeszłégo.
Kiedy w Polskim języku używamy Imiesłowów, usłyszawszy, ujrzawszy i tym podobnych w znaczeniu czynném, do Imiesłowa czasu przeszłégo Anglicy dodają having; w biérnym beeing, który osobliwie ostatni w wierszach prawie zawsze, a czasem i w prozie opuszcza się.
Główne warunki Szykowania wyrazów są: aby przymiotniki, imiesłowy, zaimki, słowa, nie zbyt odległe były od swoich rzeczowników [...]; nareszcie, aby wyrazy rządzone od rządzących, słowa od spójników, imiona rzeczowne od przyimków i t.p. nie były zbyt oddalone.
Imiesłowy służą do krótszego, jaśniejszego i ozdobniejszego wyrażenia myśli naszych, bez nich bowiem, musielibyśmy opisywać wyrażenie wielu wyrazami, przez co straciłoby nasze wysłowienie na krótkości, jasności i ozdobie.
[...] Język polski ma dziesięć części mowy: Rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imiesłów, przyimek, przysłówek, spójnik, wykrzyknik.
O przymiotnikach częstokrotnych i dokonanych, będących właściwie imiesłowami powiemy w Rozdziale o imiesłowach […].
Co to jest imiesłów [...].? Jest to część mowy, która jak słowo oznacza działanie w czasie, ale połączone z własnością przymiotnikową.
Co wynika z tego znaczenia imiesłowu [...]? Że część ta mowy rządzi się prawidłami słowa, z któremi łączą się znamiona przymiotnikowe. Podobnie więc jak słowa, imiesłowy mogą wyrażać czasy, są czynne, bierne, jednokrotne, częstokrotne, dokonane i często dokonane. Podobnie jak przymiotniki mogą się spadkować w dwóch liczbach i trzech rodzajach, a podług dwóch wzorów w l.m.
Imiesłów (czyli sposób okréślający) wyraża stan lub działanie w postaci Przymiotnika lub Przysłówka, a służy do okréślenia Rzeczownika lub Czasownika; np. Będąc na polowaniu, zabiłem wilka.
Imsł.
Imiesłowy są tak nazywane, że są poczęści słowami, poczęści imionami i przymiotnikami. Jest ich dwa: imiesłów czasu teraźniejszego i imiesłów czasu przeszłego.
Jeżeli imiesłów rządzi przypadkiem czwartym na mocy udzielonéj mu przez słowo, od którego pochodzi w takim razie przestając być rzeczownikiem, traci przedimek i przyimek of.
Akademia nie myśli, ani nie może wzbraniać prawidłowego sposobu pisania bezokoliczników przez c: móc, lec, imiesłowów zaś bez ł, starszy, zjadszy.
W memoryale p. Kryńskiego czytamy: „Spółgłoska ł zasługuje na zupełne usunięcie z form imiesłowów czasu zaprzeszłego, takich jak poszedłszy, zjadłszy, starłszy i t. p. [...] Wtłoczono zaś owe ł wskutek błędnego zapatrywania się na powstanie tego imiesłowu.
§ 257. Imiesłowy. Do form konjugacyjnych w języku polskim, podobnie jak w innych indoeuropejskich, zaliczamy nadto szereg przymiotników słownych, stanowiących odrębną kategorję, zwaną imiesłowami.
Wyrazy, utworzone z czasowników, a podobne kształtem swym i odmianą do przymiotników, nazywają się imiesłowy.