terminów gramatycznych online
wyraz swojski
Cytaty
Wyraz [...] swojski, to jest zupełnie polski, np. ojciec, dobry.
[Zagórowski Franciszek] "Rada więc J. Maćkowskiego, (wprzód była Kopczyńskiego) żebyśmy na wzór wyrazów swojskich szyja, żmija, pisali obce history-ja, mani-ja, i tym podobne, jest przeciwną jiloczasowi łacińskiemu i polskiemu".
I dla tego na końcu abecadła po w, jej miejsce następuje jako najbiedniejszej we wyrazy swojskie.
Zamiast cudzoziemskiego: x używamy: ks lub gz, nie tylko w wyrazach swojskich, jak: księga, ksiądz, księżyc, książę, alé i w obcych a spolszczonych.
W wyrazach swojskich spółgłoski k', g' przed samogłoską e piszemy przez ki, gi (np. kieł, wielkie; zgiełk, drogie); tak też i w wyrazach przyswojonych te same spółgłoski przed e pisać należy, t. j. pisać i tutaj: kie, gie, jak to już w rzeczy samej od dawna przyjęto we wszystkich wyrazach z miękkim k' i w wielu z miękkim g'.
Tak samo, w nielicznych zresztą, wyrazach swojskich, w wyrazach urobionych na sposób obcy; a wreszcie mających pochodzenie słowiańskie.
Tak samo dla jednych wyraz gemza jest oczywiście obcym, innym zaś giemza wydaje się wyrazem swojskim i t. d.
§ 179. W wyrazach obcych piszemy ge, ke (nie: gie, kie): geografja, geometrja, generał (albo jenerał) [...] i t. p. W wyrazach zupełnie spolszczonych lub odczuwanych jako [wyrazy] swojskie piszemy gie, kie: Giedymin, Jagiełło, giermek, szwagier; bankier, likier, cukier i t. p.
Ponadto przedmiotem badań językowych jest materjał słowny, t. j. zasób wyrazów swojskich i obcych z punktu widzenia ich pochodzenia z uwzględnieniem rozmaitych zakresów kultury umysłowej i materjalnej.