Historical dictionary
of grammatical terms online

wyraz swojski

Language: polski

Quotations

Zamiast cudzoziemskiego: x używamy: ks lub gz, nie tylko w wyrazach swojskich, jak: księga, ksiądz, księżyc, książę, alé i w obcych a spolszczonych.

W wyrazach swojskich spółgłoski k', g' przed samogłoską e piszemy przez ki, gi (np. kieł, wielkie; zgiełk, drogie); tak też i w wyrazach przyswojonych te same spółgłoski przed e pisać należy, t. j. pisać i tutaj: kie, gie, jak to już w rzeczy samej od dawna przyjęto we wszystkich wyrazach z miękkim k' i w wielu z miękkim g'.

§ 179. W wyrazach obcych piszemy ge, ke (nie: gie, kie): geografja, geometrja, generał (albo jenerał) [...] i t. p. W wyrazach zupełnie spolszczonych lub odczuwanych jako [wyrazy] swojskie piszemy gie, kie: Giedymin, Jagiełło, giermek, szwagier; bankier, likier, cukier i t. p.

Akcenty. [...] Wzmocnienie głosu na pewnej zgłosce nazywamy przyciskiem. W niektórych wyrazach swojskich przycisk posuwa się o jedną zgłoskę wstecz: okolica, wogóle, szczegóły, obce zaś zachowały przycisk rodzimy: opera, muzyka, gramatyka i t. p.