Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stadium

Hasło w cytatach: stadja, stadjum, stadya, stadyum
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Dowodzi tego:

  1. analogia z językiem starosł. gdzie obok pierwotnych form nieściągniętych, będących tam regułą, znajdujemy także już i ich ściąganie się, i to właśnie w pierwszém stadyum, a zatem niejako w połowie drogi, np. bywaat (= bywa) zamiast bywajet.

Ażeby wreszcie wyjaśnić trudności różne a nader zawiłe z przedmiotem tym połączone i w obrębie starożytnéj polszczyzny: trzeba nam tutaj sięgnąć głębiéj w dzieje mowy naszéj plemiennéj i uprzytomnić sobie cały przebieg stopniowania w jego stadyach kolejnych aż do dnia dzisiejszego.

Dla łatwiejszej obserwacji pożytecznem jest także porównywanie sztucznych połączeń głosek: [...], wreszcie przy i tylko dwa stadja 1. cichoich, 2. cisi.

Idzie o to, że obie samogłoski e i w połączeniu ej wzajemnie się do siebie upodobniają: nietylko e podlega bardzo znacznemu zmiękczeniu, lecz i naodwrót i (j) nie dochodzi do zwykłego zwężenia dla i, nie przedstawia ani (1), ani (2) odmiany, lecz stadjum najtwardsze stosunkowo, najwięcej oddalone od podniebienia; może być tylko kwestja, czy nie zaliczyć tej głoski do kategorji głosek e.

Mogła ona powstać tylko tak: 1. stadjum [...]; 2. stadjum [...].