Historical dictionary
of grammatical terms online

przyimek

Language: polski
EJP 1991, 272 Contemporary definition

Przyimek jest funkcjonalnie niesamodzielną częścią mowy, tworzącą jednostki składniowe w połączeniu z grupą imienną. Jego funkcja składniowa jest podobna do funkcji końcówek fleksyjnych przypadków zależnych: jest jednym z wykładników związków składniowych między częściami wypowiedzenia. [...].

Quotations

Język polski ma dziesięć części mowy: Rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imiesłów, przyimek, przysłówek, spójnik, wykrzyknik.

Co to jest przyimek? [...] Jest to część mowy, która kładzie się przed wyrazem dla oznaczenia jego stosunku [...].

Tak zwany przyimek gaśnie razem ze swoim przewódzcą — a właściwie jest on sługą trzech panów, bo czepia się w silném spojeniu, równie tak zwanego słowa, oraz przysłówka, niestosownie przeto otrzymał miano od jednego tylko naczelnika pochodzące.

Stosunnik .... Przyimek (praepositio).

Przyimek jest to wyraz nie używany oddzielnie, ale odnoszący się do istotnika, i dopomaga mu do wyrażenia pewnych względów myśli, których samemi przypadkami oddać nie można.

Wyrazy: do, bez, nad, oznaczają różne stosunki zachodzące już to między osobami lub rzeczami, już to między czynnością a osobą lub rzeczą; że zaś stoją zawsze przy imieniu (...do pracy, ...bez duszy, ...nad dziecięciem), nazywamy je przeto przyimkami (=przy-imię).

Wyrazy: na, przy oznaczają, w jakim stosunku pozostaje lampa do stołu i uczeń do stołu; Lampa stoi na stole, uczeń siedzi przy stole.

Części mowy, które wyrażają, w jakim stosunku pozostają do siebie osoby lub rzeczy, nazywają się przyimki.

Kl/1939, p. 81 Definition

Przyimkiemnazywa się wyraz nieodmienny, stanowiący składniowo nierozdzielną całość znaczeniową z rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym.