terminów gramatycznych online
przyimek
Przyimek jest funkcjonalnie niesamodzielną częścią mowy, tworzącą jednostki składniowe w połączeniu z grupą imienną. Jego funkcja składniowa jest podobna do funkcji końcówek fleksyjnych przypadków zależnych: jest jednym z wykładników związków składniowych między częściami wypowiedzenia. [...].
Cytaty
Po takiém wielkiém odkryciu jeszcze człowiek uważał położenie przedmiotów jednych względem drugich, stosunek bytności w czasie i przestrzeni np. rzeka płynie blisko góry, [...] wczora była pogoda, dziś deszcz, nieprzyjaciel napadł na nieprzyjaciela podczas snu itp. I tu pokazał się człowiek prawdziwym mędrcem, istotą ducha wyższego, bo stworzył wyrazy oderwanych pojęć od przedmiotów, stworzył wyrazy w grammatyce znane pod nazwą przysłówków i przyimków.
Z tych wszystkich części mowy wykrzyknik, przyimek i spójnik nazywają się w naszym języku nieodmiennemi, reszta zaś odmiennemi, ponieważ stosownie do względów myśli końcowym odmianom podlegają.
Przyimki wielką posługę robią dla zrozumiałości mowy: bo wyrażają stosunek jednego przedmiotu do drugiego, ich położenie, dążenie i działanie wzajemne np. Jan jest lepszy od Piotra.
Wyrazy: do, bez, nad, oznaczają różne stosunki zachodzące już to między osobami lub rzeczami, już to między czynnością a osobą lub rzeczą; że zaś stoją zawsze przy imieniu (...do pracy, ...bez duszy, ...nad dziecięciem), nazywamy je przeto przyimkami (=przy-imię).
★Przyimki, wyrazy określające stosunki między wyrazami samodzielnemi.
II. Wyrazy jako całości ze względu na znaczenie (części mowy): A. Wyrazy ★samodzielne: 1. imiona (nomina): a) ★rzeczownik (substantivum), b) ★przymiotnik (adiectivum), c) ★liczebnik (numerale); [...] B. Wyrazy ★niesamodzielne: 1) ★przyimek (praepositio); 2) ★spójnik (coniunctio); 3) ★wyrazki, ★partykuły.
Przyimkiemnazywa się wyraz nieodmienny, stanowiący składniowo nierozdzielną całość znaczeniową z rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym.