terminów gramatycznych online
przysłówek
Przysłówek jest częścią mowy skupiającą wyrazy, których prymarną funkcją jest funkcja określenia adwerbalnego.
Cytaty
Czasowanie Słowa Być innemi sposobami. Czas teraźniejszy. z Przeczeniem Czasują się ogulnie słowa przez wszystkie Tryby i Czasy kładąc tylko przed słowami przysłowek nie. (Ja,) nie jestem [...] z Przyrostnią Odmienia się Czas teraźniejszy słowa być, takoż Czasy przeszłe wszystkich słów, tudzież Tryb Łączący i Życzący. Ja-m jest znany i t. d.
Przysłówek (str. 5.) będąc już odmiennym, już nieodmiennym, jest niejako granicą między częściami mowy odmiennemi a nieodmiennemi, i oznacza, 1. Czas [...] 2. Miesce lub odległość [...] 3. Porządek i szyk [...] 4. Ilość [...] 5. Ilorakość i ilokrotność [...] 6. Sposob lub Przymiot: błogo, drogo, tanio, wklęsło, aby-to, stale. 7. Pytanie [...]. Twierdzenie [...] 9. Przeczenie [...] 10. Wątpliwość [...] 11. Porównanie [...] 12. Wyłączenie: tylko, szczegulnie, jedynie.
O Przysłówku.
Przysłówek odróżniłem odmienny od nieodmiennego.
Przysłowki są tak nazwane że się pospolicie kładą przy słowie, chociaż się często także znajdują obok przymotników i przysłowków. Największa ich liczba formuje się z przymiotników przez dodanie ly.
Miejsce przysłówka jest tuż obok wyrazu, którego znaczenie jest przezeń bliżej określone. Szykują się one zazwyczaj przed przymiotnikami, po słowach, a w czasach składanych pomiędzy słowem posiłkowem a imiesłowem.
Wyrazy należące do innych wyrazów w zdaniu, oznaczające sposób działania, czas, miejsce, ilość, przyczynę, cel i warunek, nazywają się wyrazami okolicznościowemi, okolicznościami; niektórzy gramatycy nazywają je określeniem przysłówkowém. Są to prawie zawsze przysłówki, lecz mogą być i istotniki, użyte w przypadkach względnych z przyimkami lub bez nich.
Wyraz w zdaniu, odnoszący się zwykle do słowa i oznaczający okoliczność jakąkolwiek, nazywa się przysłówkiem.
Przysłówki dzielą się na: 1) pytające: czy? albo? azali? czyli? czyż? ónże? kiedy? naco? czemu? gdzie? skąd? dokąd? kędy? którędy? jak? 2) przeczące: nie, bynajmniéj, nigdy, nigdzie, znikąd. 3) twierdzące: tak, rzeczywiście, niezawodnie, podobno, tu, tam, dziś, tędy i t.d.
Otóż: takie wyrazy, które służą do określenia czasowników, zowią się przysłówkami (= przy słowie, czyli przy czasowniku).
Wyrazy, służące do bliższego określenia przymiotników i przysłówków , nazywają się także przysłówkami.
a) Razem piszą się przysłówki złożone z przyimka i z wyrazu, który α) sam dla siebie już dziś nie jest używany, n. p. skąd, stamtąd, skądinąd; β) albo sam dla siebie co innego znaczy niż w złożeniu: n. p. nakoniec, a na koniec noża.
Przysłówki z prefiksami: co, jak, piszą się osobno: co rychlej, jak najlepiej ; razem zaś z sufiksami: to, że, kolwiek, bądź, kroć: jużto, jakto; tamże; ktokolwiek, jakbądź, ilekroć; nawet z dwoma sufiksami: tenżeto, ileźto; że i przy słowie razem: będęź, ale to osobno: jest to, był to.
Przysłówek nie pisze się razem tylko wtedy, jeżeli wyraz, z którym go łączymy, nabiera przez to osobnego znaczenia: nieraz (parę, wiele razy), niechcący (przypadkiem) [...].
Części mowy, któremi odpowiadamy na pytania: jak? odkąd? dokąd? jak często? ile razy? i t. d., a które służą do bliższego określenia czasowników (słów) i przymiotników nazywają się przysłówkami.