Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rzeczownik umysłowy

Język: polski

Cytaty

[...] Nazwiska tych rzeczy nazywamy rzeczownikami zmysłowemi [...]. Są jednakże rzeczy, które z przymiotu, w różnych rzeczach zmysłowych dostrzeżonego, a potem oderwanie czyli bezwzględnie na rzeczy, w których się znajdował, uważanego, w umyśle naszym utworzyliśmy. Ponieważ rzeczy takie w świecie zmysłowym nie znajdują się, i tylko w sposobie naszego uważania mają swój początek, przeto nazwano je umysłowemi (abstracta).

Rzeczowniki [...] umysłowe są te, które oznaczają rzeczy niepodpadające pod zmysły, to jest: które sobie tylko w umyśle wystawić czyli wyobrazić można, albo raczéj które tylko sam umysł obejmuje. Tu należą imiona bogów, duchów, postaci, cnót, występków, władz dusznych, umiejętności i t. d., np. Bóg, anioł, bies, bobo, bogobojność, zdrada, pamięć, nauka i t. d.

Rzeczowniki, oznaczające istoty oddzielne, albo rzeczy odrębne, samoistne, używają się z końcówką a; nazwy zaś pojęć oderwanych, czyli tak zwane rzeczowniki umysłowe mają końcówkę u.

u w końcówkach mają w II. przyp. l. p. r. m. rzeczowniki [...] umysłowe, nazwy pojęć oderwanych, jak np. umysłu, rozumu, talentu, przypadku, gniewu, żalu itp. [...]