Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

osoba druga

Język: polski
EJO 1999, 414 Definicja współczesna

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Cytaty

Owszem własność Rossyjskiego języka unika tęskliwej litery И. gdy ta z kończenia słow sposobu nieskończonego (ex terminatione verborum modi infinitivi) i z drugiej osoby małej liczby dawno wytrącona, i zamiast писати, pisać [...] zażywają, писать.

Pochodzące od imion [...] w drugiej osobie przemieniają Ж. na Д. albo З. Смердъ smród, смержу śmierdzę, смердишь śmierdzisz.

W przeszłym niedoskonałym słowa proste wtórego sprzężenia przemieniają ШЬ. drugiej osoby na ЛЪ. Браню wojuję, брянилъ wojował.

P. Ile jest osób gramatycznych? O. Osób gramatycznych jest trzy na liczbę pojedyńczą i trzy na liczbę mnogą; osoba 1-sza jest ta, która mówi: ja, my; 2-ga, do któréj się mówi: ty, wy; 3-cia o któréj się mówi: on-a-o, oni-e; za osobę trzecią uważa się wszelka rzecz, o któréj jest mowa, np. Ja nauczyłam się wszystkiego, a wy umiecie już swoje lekcye? Tu wyrazy wszystko, lekcye są osobą 3-cią.

Osoba 1. Osoba 2. Osoba 3. Kto? (mówi). Ja Ty On [...].

2-ga osoba l. mn. ma zakończenie cie ( = će), powstałe z pierwotnego te.

Osoba 2-ga 1. p. jeś (stsł. jesi) przedstawia w języku polskim jedyną formę tej osoby z zakończeniem ś.