Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

osoba druga

Język: polski
EJO 1999, 414 Definicja współczesna

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Cytaty

Zaimki, wyrażające trzy osoby, tj. tę, która mówi, do któréj i o któréj lub o czém mówi, zowią się osobiste, i tych jest trzy: na wyrażenie osoby mówiącéj, którą zowiemy piérwszą, służy zaimek ja, a jeśli takich osób jest więcéj, my. Osobę drugą nazwaną, do któréj się mówi, wydaje zaimek ty; kiedy takich jest więcéj nad jednę, wy; osobę, o któréj jest mowa, którą zowiemy trzecią, wyraża zaimek on, jednę; oni więcéj nad jednę.

Trzy osoby wchodzą do mowy, piérwsza, która mówi; [osoba] druga, do któréj mówi; trzecia, o któréj jest mowa. Zaimki wyrażające te osoby, są dla piérwszéj ja, dla drugiéj ty, dla trzeciéj on.

2-ga osoba l. mn. ma zakończenie cie ( = će), powstałe z pierwotnego te.

Osoba 2-ga 1. p. jeś (stsł. jesi) przedstawia w języku polskim jedyną formę tej osoby z zakończeniem ś.

Zaimki osobowe (pronomes pessoaes) są: eu ja, tu ty, elle on, ella ona, nós my, vos wy, elles oni, ellas one. Przypadkowanie ich jest następujące:

1-sza osoba. [...]

2-ga osoba. [...]

Zaimek zwrotny. Formy grzeczności.

Polskie się nazywa się zaimkiem zwrotnym (pronome reflexivo, x – ks). W języku portugalskim tłomaczy się przez se, jeżeli się zwraca do trzeciej osoby; ale gdy się zwraca do osoby pierwszej lub drugiej, tłomaczy się zaimkami osobowemi me, te, nos, vos; na prz.:

on się umył — elle se lavou, ona się umyła — ella se lavou, [...], ale: ja się umyłem — eu me lavei, ty się umyłeś — tu te lavaste, [...].