Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

podstawa (słowotwórcza)

Hasło w cytatach: podstawa, podstawa słowotwórcza
Język: polski
Dział: Słowotwórstwo (współcześnie)
  • Kilka słów o etymologii właściwej jako sprawozdanie o niniejszej pracy złożone: Trz/1865
  • Nauka o głoskach: Łaz/1861
  • Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861
  • Słownik, tom VIII (S-Ś): Dor/1958–1969

Cytaty

[…] W imiesłowach kończących się na any nie mięknie poprzedzająca spółgłoska, gdyż w nich nie any, lecz ny do podstawy czasownika dodajemy, np. kocha-ny, pisa-ny […].

[...] Końcówki przypadków dodaje się do podstawy, tj. do przybierającéj spółgłoski po odrzuceniu końcowéj samogłoski. Tylko w obcych rzeczownikach, w które między dwie samogłoski nie wrzucamy j, jest przybierającą cienka samogłoska e, albo gruba o, u, np. ide-a, ide-i [...].

[...] wyraz ten niedawno jeszcze brzmiał i w drukach wyglądał jako sumnienie; złożony więc jest z dawniejszego przyimka su (inna forma dawniejsza jeszcze jest są n. p. w wyrazach sąsiad, sąsiek — późniejsza s, dzisiejsza z, ze) i rzeczownika mnienie utworzonego bezpośrednio z formy imiesłowu biernego czasu przeszłego, jako źródłosłowu, zapomocą końcówki ie; zatém = su - mnian - ie ; a według prawideł głosowni polskiej: sumnienie. Wyraz pochodzący więc od tego samego pierwiastku, który jest podstawą wyrazów: pomnieć, pomnąć, wspominać, pomny, pamięć.

Słowotwórczy jęz. [...]. ∆ Podstawa słowotwórcza, temat słowotwórczy «podstawa, temat, od którego został utworzony dany wyraz».