Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przyczyna fonetyczna

Hasło w cytatach: przyczyny fonetyczne
Język: polski

Cytaty

Z tego dad i wied (równie jak i z jad) d we wszystkich bezwstawkowych formach, z przyczyn fonetycznych odpada; zostaje tylko w dadzą, wiedzą, jedzą.

Zmiany analogiczne powstają nie wskutek przyczyn fonetycznych, ale przez upodobnienie (analogję) postaci danego wyrazu do innych postaci wyrazowych.

§ 4. W deklinacji niezmienny morfologicznie temat łączy się z różnemi końcówkami. Zmiany fonetyczne nie przeszkadzają nam uznać niezmienności morfologicznej tematu np. las-u, lesi-e. Niekiedy jednakże wskutek procesów fonetycznych zaszły w temacie zmiany, których dziś ogół od morfologicznych odróżnić nie umie np. niebo, niebiosa. Nie jesteśmy też pewni, czy taka oboczność stp. jak gospodzin-, gospodn-a wyniknęła z przyczyn fonetycznych czy morfologicznych. Wyraźnie morfologiczną jest różnica między poganin-a a pogan-om, gdyż temat w formach liczby poj. zawiera morfemę in-, której nie zawiera i nie zawierał nigdy temat form przypadkowych l. mn. i podw.

Morfem może być jednozgłoskowym lub mającym więcej zgłosek [...]; słowiańskie morfemy dwuzgłoskowe niekiedy powstają wskutek przyczyn fonetycznych np. r. bereg < prasł. berg- [...].