terminów gramatycznych online
spółgłoska stwardniała
Język: polski
- Budowa wyrazów: Łoś II/1925
- Deklinacja: ŁośFl/1923
- Deklinacja I (Nominativus singularis ...., Nominativus pluralis ... Locativus dualis): Łoś III/1927
- Słownik, tom VIII (S-Ś): Dor/1958–1969
Cytaty
§ 11. Deklinacja IV, imiona żeńskie na spółgłoskę miękką lub stwardniałą [...].
§ 34. W dzisiejszym języku literackim mamy mieszaninę form: właściwego mianownika a także biernika różnych tematów pierwotnych, przyczem formy te są w pewnym stopniu związane ze znaczeniem danego wyrazu np. końcówkę -owie, -i (-y po spółgłoskach stwardniałych) przybierają rzeczowniki osobowe, a końcówkę dawnego biernika -y (-i po k, g) — rzeczowniki rzeczowe; mniej określone znaczenie mają formy na -e, wśród których też przeważają imiona rzeczowe.
Przed przyrostkiem -nik mamy miękkie albo stwardniałe spółgłoski, gdyż przyrostek przymiotnikowy -ny pochodzi z prasł. -ьnъ.
Końcowa spółgłoska bywa niepodniebienna (twarda) lub podniebienna (miękka); w wypadku pierwszym jeszcze ze względów morfologicznych rozróżniamy wyrazy z wygłosem na spółgłoskę pierwotnie niepodniebienną np. rów, dąb i z wygłosem na spółgłoskę odpodniebiennioną (stwardniałą), n. p. paw, gołąb (Gr. I, § 211).
Stwardnieć dk III, ~ały 2. jęz. «spółgłosce: zatracić miękkość» [...] ∆ Spółgłoski stwardniałe «spółgłoski fonetycznie twarde, ale powstałe skutkiem zmiękczenia dawnych spółgłosek podstawowych (np. sz, ż z dawnych połączeń s + j, z + j)» // L.