terminów gramatycznych online
rzeczownik nieodmienny
Język: polski
- Budowa wyrazów: Łoś II/1925
- Część II. O imionach liczbowych: Mucz/1825
- Część II. Rozdz. 2. Odmiany. (Fleksya) : Jes/1886
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- Deklinacja: ŁośFl/1923
- Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861
Rzeczowniki nieodmienne spełniając typowe dla rzeczowników funkcje składniowe, pozbawione są równocześnie morfologicznych właściwości rzeczowników: zdolności wyrażania kategorii i przypadku, i liczby za pomocą końcówek fleksyjnych.
Cytaty
Pół jest przysłówek i rzeczownik nieodmienny, rządzący 2gim przypadkiem np. pół psa, pół kozy […].
Rzeczowniki, którym pewnych przypadków lub pewnéj liczby brakuje, ułomnémi się nazywają. [...] Zupełnie są nieodmienne: lele (niewieściuch) i obce amen.
[…] Liczebniki dokładne są dziewięciorakie: {...] III. Połowiczne są złożone, z rzeczownika nieodmiennego pół i z liczebnika porządkowe, np. półtrzecia, półczwarta, półpiąta {…].
[…] Stary zaimek szczo, czo (dziś co) ściągano często w staréj polszczyźnie z przyimkami, np. zacz, ocz; przeczżeś to uczynił? Z niego składa się rzeczownik nieodmienny: ladaszczo albo ladaco i ladaszczyca […].
Z tych, rzeczowniki na: um (gimnazyum, kolegium, muzeum), pozostają, w liczbie pojedyńczéj wprawdzie nieodmienne, lecz w liczbie mnogiej odmieniają się wzorowo podług deklinacyi nijakiéj, z wyjątkiem Dopełniacza, który ma formę męską na ów.
§ 40. W dekl. II rzeczowniki z dawną końcówką -ije mają tu końcówkę -i: pokoleni BZ. II Par. 34. 9 podobnie i dziś z wyjątkiem utworzonych od tematów imiesłowu biernego przeszłego, np. przyjęć, wspomnień. [Rzeczowniki] Nieodmienne w l. poj. na -um już w XVI w. używano z końcówką -ow: wołow, koncyliiow i t. d.
Tu należą także połączenia zaimków z prefiksalną partykułą przeczącą ni: nikt, nic, i lada, Leda: lada który, lada kto, lada co, ostatnie też w znaczeniu nieodmiennego rzeczownika: temu ladaco nie można wierzyć.