terminów gramatycznych online
prawo fonetyczne
Język: polski
Cytaty
Prawa fonetyczne dotyczące samogłosek w pierwiastku.
§. 298. Samogłoska w środku √ [pierwiastka] - nazwijmy ją wnętrzną pierwotką - równie jak i nakrawędna pierwotka, częstokroć w słoworodzie zamieniają swoje brzmienie na inne sobie pokrewne.
W ogólności te wszystkie w środku tematowe kocówki pierwotników, rodzących coraz dalsze swe pochodniki, bywają w tych ostatnich zatém zatrzymywane albo też i odpadają w miarę każdoczesnéj struktury wyrazu i wymagań praw fonetycznych.
Jako przyczynę tego powszechnie podają prawo fonetyczne, według którego końcowa samogłoska, nie niezbędna do odróżnienia pewnej formy od innych, znika.
Imiesłów bierny przeszły. § 86. W języku prasł. przybierał przyrostek -nъ lub -tъ (oba te przyrostki były także w języku praie.). Formy na -nъ tworzą się przedewszyslkiem od tematów czasownikowych, do których składu wchodzi przyrostek -e- (z dawniejszego ě) i -a- przyczem e stosownie do praw fonetycznych przed twardem n wymienia się na a np. miedzian, chciano, a także (z -a- prasł.) brany, pisany, dany i t. d. Te imiesłowy więc tworzą się od tematów bezokolicznika: wiedzie-ć, bra-ć i t. d. Gdy temat bezokolicznika kończy się na spółgłoskę, wtedy w imiesłowie biernym czasu przeszłego do tematu przybywa przyrostek -e- (przed twardem n wymieniający się na -o-) [...].
Niektóre spółgłoski przed końcówką -ić ukazują się w brzmieniu nieoczekiwanem ze względów na prawa fonetyczne: bliżyć zam. *blizić, grążyć zam. *grązić [...].