terminów gramatycznych online
głosownia
Głosownia. 1. W znaczeniu węższym synonim fonetyki. 2. W znaczeniu szerszym obejmuje zarówno fonetykę, jak i fonologię.
Cytaty
[...] Wyśledzić wzajemny stósunek do siebie tych cząstek wyrazowych i zarazem prawa i zásady, na których się ten stosunek opierá, jest zadaniem tak zwanéj głosowni. Jakkolwiek głosowniá, którą Niemcy nazywają Lautlehre, jest częścią gramatyki rozwáżającą, że tak rzekę, zewnętrzny czyli zmysłowy ustrój i budowę języka, jest jednakże nader wáżną nauką, gdyż bez dokładnego i umiejętnego poznaniá zewnętrznego ustroju i budowy języka, trudną i prawie niepodobną jest rzeczą, uporządkować i rozpoznać prawa językowe wewnętrznéj, czyli duchowéj doniosłości każdego języka [...].
Jakim tedy przemianom podlegają według pewnych práw głoski tak piérwiástkowe jak i przybyszowe w składzie wyrazów, to wykázać i wyjaśnić jest zadaniem Głosowni.
Podług tego naukę gramatyki polskiej dzielimy na trzy części. – Część pierwsza obejmuje prawidła tyczące się głosek czyli liter; część ta nazywa się głosownią. – Część druga obejmuje prawidła tyczące się wyrazów; część ta nazywa się nauką o odmianach lub formach. – Część trzecia obejmuje prawidła tyczące się budowy zdań; część ta nazywa się składnią. Głosownia jest ta część gramatyki, która nas obznajamia z głoskami języka naszego, z ich naturą i wpływem, jaki jedna na drugą wywiera, gdy się z nią w wyrazie zejdzie.
GŁOSOWNIA § 4. Zadanie głosowni języka polskiego polega na przedstawieniu wszystkich dźwięków tego języka, natury każdego z nich, oraz przemian, jakim one uległy w ciągu życia języka.
Ten zasób form deklinacyjnych, w ciągu szeregu stuleci samoistnego życia języka polskiego podlegał różnym zmianom, stosownie do zasad jego głosowni i pod wpływem analogji czyli upodobnienia form jednych do drugich.
Pomieszano więc dwa zupełnie różne zjawiska głosowe, nie wniknąwszy w różnicę warunków zmian: spółgłoska g zmieniła się w naszej głosowni na dz przed samogłoskami miękkiemi e lub i i miało to miejsce w zakresie deklinacji.