of grammatical terms online
spółgłoska podniebienna
Quotations
Nadto dzielą się spółgłoski według organu, którym się wymawiają na wargowe: b, f, m, p, w; podniebienne: c, d, dz, l, n, t, r, s, z; gardłowe: ch, cz, dź, g, h, k, sz, ż; płynne: l, m, n, r.
O głoskach podniebiennych. 1. Liter podniebiennych głosowych mamy pięć d, ł, n, r, t. Z tych wszystkich głosek litera ł, jest najłatwiéjsza do zmiękczenia […]. 2. Głoski d, n, t, wyrabiają się wszystkie prawie jednakowém poruszeniem języka; z tą tylko różnicą, że wymawiając głoskę d silniéj dech pędzimy aniżeli przy wymówieniu t, a dla oddania n przyłożywszy język do podniebienia, dech pędzimy w kanał nosowy. Jednakże mimo to n, może spływać na samogłoskę cieńszą i; głoski zaś d, t, zwykle opierają się na grubéj samogłosce y. Jeżeli zaś głoski te spływają na cieńszą samogłoskę i, natenczas tworzy się brzmienie syczące.
1.Pierwszy podział spółgłosek podług organów artykulacyi („narzędzi mownych"):
a). Wargowe: p, b, — f, w.
b). Zębowe: t, d,— s, z — c, dz — ł, n (nazywają się one także: językowo- zębowe).
c) . Gardłowe k, g — ch, h.
d). [Spółgłoski] Podniebienne cz, dż — sz, ż — r, rz; ć, dź — ś, f — j, l, ń.
Przy wymawianiu zaś językowych, odróżniając trzy główne położenia języka, będziemy mieli: [...] b) średnio-językowe albo [spółgłoskami] podniebienne: j, które tworzy się, gdy powietrze przepływa między średnią częścią języka wzniesionego bokami ku podniebieniu; oraz spółgłoski: cz, dż, rz, sz, ż i ć, dź, ś, ź, ń.