Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

litera znak alfabetu

Język: polski
Geneza: łac. littera
EJO 1999, 344 Definicja współczesna

Litera. Jednostka alfabetu.

Cytaty

W języku polskim, kto chce wyrazić ten dźwięk ktory w wymáwianiu słów słyszemy, ty litery abo figury musi znać.

O ktoryj literze [i] osobliwie pamiętajmy, że gdy się trafi w słowie napisaná, nie má być sama przez się wymáwiána ale z drugą bliską literą. Bo téż sama może całé słowo uczynić.

Gdzieby tedy miała myłka być, lepiéj takie litery od słowa odsadzić. Bo inszá rzecz jest z ową, niszli zową.

SC Zda się być jákoby jedná literá, i trojáko się też wymawia. Naprzod, ná desce: potym skromność, miękko: potym szczęsliwy, szczodry.

Abyś ná tákich literách, to jest miękkich, kiedykolwiek po nich idzie to iste Iota, kreski nie kładł. Bo tá kreská jáko się powiedziáło, nic nie jest inszego jedno i. ktore gdy się podle swej litery nápisze, już niepotrzebnie nád nie się kłádzie.

P. Wiele jest części Grammatyki? [...] P. Czego ktora naucza? O. Ortografia uczy litery dobrze wymawiać, i bez błędow z kryskami i innemi znakami pisać.

P. Wielu i jakich Akcentow zażywają Polacy? O. Dwoch: ostrego; ktory się pisze (ʹ), i ciężkiego; ktory się pisze tak (ˋ), tudzież jednej kropki nad literą tak (ż). Procz tego przydane do niektorych liter kreski ich brzmienie odmieniają. P. Coż sprawuje akcent ostry? O. To, że litera nim naznaczona cieńko się i delikatnie wymawia [...]

Każdy wyraz wymówiony możemy napisać za pomocą znaków piśmiennych czyli liter. Litery nie należy brać za jedno z dźwiękiem. Dźwięki słyszymy: są to wrażenia słuchowe; litery zaś czyli znaki napisane rozpoznajemy za pomocą wzroku.