Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

alfabet

Język: polski
Geneza: łac. alphabetum < gr. alphábetos; α – álpha i β – bḗta
EJO 1999, 35 Definicja współczesna

Alfabet. Ułożony w ustalonym porządku zbiór wszystkich liter używanych do zapisywania tekstów danego języka (czasem rozpatrywany bez względu na ten porządek).

Cytaty

Januszowski przytacza także kilka myśli, o zastosowaniu alfabetu łacińskiego do głosów polskich, z listu który Orzechowski pisał do jego ojca; mówi, że miał jeszcze więcéj alfabetów, lecz tylko te ogłasza »które są drożniejsze i do druku zejść »się mogą.«.

Alfabet polski, nietylko dąży do zgodności pisma z wymawianiem, ale nadto nie ciérpi żadnych liter pojedynczych oznaczających dwa brzmienia, i raczéj jedno brzmienie dwiema literami wyraża, jak sz, cz, dz.

Lecz nietylko oswajano się wszędzie z cudzoziemską postacią nazwisk; wszystkie narody europejskie, które mają wspólny alfabet, zgodziły się niejako między sobą, iż nawet w ortografii ich żadnéj nie należy czynić zmiany.

Alfabet angielski ma dwadzieścia trzy litery.

Całą tę klawiaturę, ogół głosek mównych nazwać by można Głoskozbiór; będziemy mieli swój wyraz rodzinny nie dłuższy jak Abecadło, ani mniéj kształtny jak Alfabet, utworzone z wymawiania liter początkowych obcych narzeczy: nasza nazwa określa je wszystkie.

Głoskozbiór .... Abecadło, Alfabet.

Imiona własne słowiańskie oraz imiona wzięte z języków, nie używających alfabetu łacińskiego: Wyszehrad, Jelaczyc, Sołowiew, Brankowicz, Cankow, Trikupis i t. p .; tu należą także: imiona własne i nazwy ludów azyatyckich, afrykańskich, amerykańskich i australskich, np. chedyw (nie khedive), Czippewaje (nie Chippewaje, jak często piszą według transskrypcyi angielskiej, francuskiej, holenderskiej i t. p.).

Według pisowni oryginalnej pisze się imiona własne, wzięte z języków nowożytnych, które używają alfabetu łacińskiego: Goethe, Schiller, Rousseau, Byron, Bordeaux, Manchester i t. p.

Jeżeli oddajemy brzmienie wyrazu obcego, nieprzyswojonego, a wziętego z języka, który nie posługuje się alfabetem łacińskim, to należy oddać możliwie wiernie jego brzmienie z pomocą zasobu liter polskich.

Tak samo transkrybujemy według oryginalnej wymowy wyrazy wzięte z tych języków słowiańskich, które nie używają alfabetu łacińskiego np. sobranje (bułgarskie).

ALFABET—ALFABETUL

Intre alfabetul polon și cel român sunt oarecari diferențe. In limba polonă există câteva litere, cari nu există în limba română. Afară de aceasta unele litere în limba polonă se citesc altfel, decât în limba română.

[Pomiędzy alfabetem polskim a rumuńskim istnieją niewielkie różnice. W języku polskim istnieje kilka liter, których nie ma w języku rumuńskim. Poza tym niektóre litery w języku polskim czyta się inaczej, niż w języku rumuńskim.]