terminów gramatycznych online
stopień
Cytaty
Imię przyrzutné, dzieli sie ná stosującé sie, po Fr: Comparable, i na niestosującé się, po Fr. Incomparable. Stosujące sie jest, którégo znáczęnié może sie na inszy stopięń podwyższyć álbo zniżyć.
Przymioty w przysłowiu są té: figurá, postáć, przystosowánié. i znáczęnié. [...] Przystosowánié sie tu ták spráwuje, jáko pod imiónámi przyrzutnymi, i téż stopnie ma.
Comparatio Adiectivorum. Adiectiva compárują się, to jest, stosowywáją się, przez Gradus, stopnie, ktorych jest trzy.
On peut donner trois degréz à plusieurs noms [ad]iectifs; car nous pouvons considerer une chose en [elle] même, ou la comparer avec une autre, ou enfin [la] donner le suprême degré, ou un degré tout à fait s[u]perieur. Nous disons p. e. ce capitaine est vaillant. C[e] capitaine est plus vaillant, que l'autre. Ce capitain[e] est tres-vaillant: Dans le premier cas on appelle ce adiectif Positif, dans le second Comparatif, dans le troisieme Superlatif.
[...]
Można naznaczyć wielu adiectivom trzy stopnie, czyli gradus: albowiem możemy rzecz uważać, jak jest w sobie samej, albo ją z drugą rownać, albo nad inne wynieść lub dać jej stopień najwyższy, tak mowiemy: Ten Wodz waleczny. Ten wodz waleczniejszy niż inny. Ten wodz najwaleczniejszy. W pierwszym stopniu nazywa się adiectivum Positivum, w drugim Comparativum, w trzecim Superlativum.
Przez stopnie najwięcej odmieniają się Przymiotniki, Imiosłowy, i niektóre Przysłówki ukształtowane z przymiotników.
Co do przymiotników, zapytać nie tylko o rodzaj, liczbę i spadek, lecz nadto i o stopień.
Prawidła Stopniowania Przymiotników. Z trzech stopni przymiotników (str. 9). Stopień równy po prostu tylko oznacza przymiot rzeczy, i kończy się, jak to widać w Formach IV. V. VI.
Przysłówki rządzą stopniami.
Własności czyli przymioty rzeczom przyzwoite lub służące, nie są im w jednakowéj doskonałości udzielone, ale podług różności rzeczy, różnie ucieniowane, to jest: udoskonalone lub upośledzone; stąd powstaje stopniowanie i stopnie [...]. Grammatycznych mamy w języku naszym tylko cztéry, te zowią się: równy, wyższy, najwyższy i przenajwyższy.
Przymiotnik odmienia się przez: rodzaje, liczby, przypadki, stopnie i formy.
Stopniowanie przymiotników jest to sposób użycia przymiotnika w większym lub mniejszym stopniu.
Przepisz te zdania na tablicę, przypatrz się uważnie różnicom, ukazującym się w formach przymiotnika: pilny—pilniejszy—najpilniejszy, a postrzeżesz w nich pewne potęgowanie się, pewne coraz to wyższe stopnie tego przymiotu.
Mówiliśmy już w rozdziale poprzednim, że przymiotniki stopniują się czyli zmieniają stosownie do różnych odcieni przymiotu pewnej rzeczy. Język nasz odróżnia trzy stopnie przymiotu: równy, wyższy i najwyższy.