Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień

Język: polski

Cytaty

Imię przyrzutné, dzieli sie ná stosującé sie, po Fr: Comparable, i na niestosującé się, po Fr. Incomparable. Stosujące sie jest, którégo znáczęnié może sie na inszy stopięń podwyższyć álbo zniżyć.

Przymioty w przysłowiu są té: figurá, postáć, przystosowánié. i znáczęnié. [...] Przystosowánié sie tu ták spráwuje, jáko pod imiónámi przyrzutnymi, i téż stopnie ma.

Przez stopnie najwięcej odmieniają się Przymiotniki, Imiosłowy, i niektóre Przysłówki ukształtowane z przymiotników.

Co do przymiotników, zapytać nie tylko o rodzaj, liczbę i spadek, lecz nadto i o stopień.

Prawidła Stopniowania Przymiotników. Z trzech stopni przymiotników (str. 9). Stopień równy po prostu tylko oznacza przymiot rzeczy, i kończy się, jak to widać w Formach IV. V. VI.

Przysłówki rządzą stopniami.

Przymiotniki mają trzy stopnie. Piérwszy stopień obejmuje właściwe przymiotniki bez żadnego ich porównania […].

Przymiotnik odmienia się przez: rodzaje, liczby, przypadki, stopnie i formy.

Stopniowanie przymiotników jest to sposób użycia przymiotnika w większym lub mniejszym stopniu.

Przepisz te zdania na tablicę, przypatrz się uwa­żnie różnicom, ukazującym się w formach przymiotnika: pilny—pilniejszy—najpilniejszy, a postrzeżesz w nich pewne potęgowanie się, pewne coraz to wyższe stopnie tego przymiotu.

Mówiliśmy już w rozdziale poprzednim, że przymiotniki stopniują się czyli zmieniają stosownie do różnych odcieni przymiotu pewnej rzeczy. Język nasz odróżnia trzy stopnie przymiotu: równy, wyższy i najwyższy.

§ 68. Mamy zatem trzy stopnie przymiotów:

1) Stopień równy, np. długi, szczęśliwy, biały i t. d.

2) Stopień wyższy, np. dłuższy, szczęśliwszy, bielszy i t. d.

3) Stopień najwyższy, np. najdłuższy, najszczęśliwszy, najbielszy i t. d.