terminów gramatycznych online
zdanie
Zdanie — jedna z dwóch podstawowych jednostek składni, stoi w najbliższej opozycji do grupy składniowej. Stanowi zespół wyrazów połączonych stosunkiem predykatywnej determinacji składniowej, która zachodzi między członem określanym (niekonstytutywnym) a określającym (i konstytutywnym zarazem).
Cytaty
Każda mowa składa się z zdań czyli wysłowionych myśli, z sobą połączonych.
Składnia jest część grammatyki, która uczy, jak szczególne wyrazy w zdania łączyć czyli składać, jak całe zdania jedne z drugiémi wiązać, i jak na koniec, w uskutecznianiu tego, każdéj formy wyrazów odmiennych używać należy […].
Czucie rzeczy, czy przytomnych samych przez się, czy przytomnych nam tylko przez ich wyobrażenia, zowie się myślą. Myśl, nazywa się sądem, póki jéj słowy nie wyjawiamy: gdy ją zaś drugiemu w słowach odmalujemy, nazywa się zdaniem.
Zdanie jestto szereg wyrazów tak ułożonych, że z nich powziąść można dokładnie o czém się mówi wyobrażenie. [...] Wyrażając myśli nasze możemy twierdzić, rozkazywać, zapytywać lub przeczyć. Stąd każde zdanie może być twierdzące, rozkazujące, pytające lub przeczące. [...] Zdanie jest albo proste albo złożone.
Mowa przeto człowieka jest mozaiką układaną z różnobarwnych kawałków przedstawiających rozliczne sprawy, jakie człowiek wedle myśli postaciuje jéj wątkiem. Jeden taki pojedynczy kawałek w niéj uwzględniony z osobna, nazywamy zdaniem. Zdanie więc jest wyrażeniem sprawy pojedynczéj, albo zespolonéj.
Zdanie ma swoich siedm przypadków, jakoby siedm odnóg, na które myśl jedna rozłożyć się może, — i równie jak tamte odpowiadających ściśle siedmiu głównym częściom mowy. Nazwiejmy je działkami zdania, i poznajmy je w szczegółach.
WIELKIE LITERY 1) Piszemy na początku pierwszego słowa w zdaniu. 2) Imiona własne osób, nazwiska rodowe, przydomki: Apollo, Bolesław Chrobry [...] 3) Nazwy gieograficzne: Europa, Polska, Warszawa, Tatry, tudzież złożone: Sądowa Wisznia, Nowe Miasto, Wola Węgierska itd.
Myśl, wypowiedziana słowami, zowie się zdanie.
Uczeń pisze; siostra szyje; ojciec idzie; matka gotuje.