Historical dictionary
of grammatical terms online

spółgłoska głoska

Language: polski
EJO 1999, 458 Contemporary definition

Spółgłoski. Głoski, przy których wymawianiu występuje w obrębie jamy ustno-gardłowej przeszkoda (silne zwarcie lub silne zbliżenie narządów mowy), wskutek czego nie jest możliwy przepływ powietrza przez kanał głosowy bez zakłóceń.

Quotations

Kam/1870, p. 3 Definition

Spółgłoska jest to litera, do wymówienia któréj potrzeba użyć nie tylko głosu, ale jeszcze i narzędzi mownych, jakiemi są: wargi, podniebienie, język, gardło, i dlatego wydają one brzmienie złożone.

Spółgłoski dzielą się na twarde, miękkie, mocne, słabe, płynne i cztery nieforemne.

Spółgłoski są to takie głoski, przy których wymówieniu nie wystarczy samo ust otworzenie i głosu z piersi wydobycie, lecz potrzeba jeszcze koniecznie pomocy jednego z pomiędzy narzędzi mownych. Narzędzia mowne, których przy wymawianiu spółgłosek do pomocy używamy, są: gardło czyli krtań, język, podniebienie, zęby i wargi.

Spółgłoski są następujące: b, b(i), c, cz, ć, d, dz, dź, dż, f, f(i), g, h, ch, j, k, ł, l, m, m(i), n, ń, p, p(i), r, rz, s, sz, ś, t, w, w(i), z, ź, ż.

W razie gdy przyimka jednozgłoskowego zakoń­czonego na spółgłoskę, nie można łagodnie wymówić przed wyrazem, mającym na początku kilka spółgłosek, przydajemy mu głos eufoniczny -e; i tak: za ostro brzmi.

Te zaś głoski, których bez pomocy innych głosek czysto i dźwięcznie wymówić nie można, nazywają się spół-głosami czyli spółgłoskami, a nazywają się tak dlatego, że je tylko spólnie z samogłoskami dobrze wymówić można. Spółgłoskami będą zatem głoski: b, d, sz, r, l, m, cz, z, s, dz, itp.