terminów gramatycznych online
zupełno-słowo
- Część III. O przymiotniku. O słowie i imiesłowie: Jak/1823
Cytaty
Każde słowo ze trzech składa się części: pierwsza zamyka w sobie Imie tej okoliczności czynienie lub skutek wyrażający, jaka się w każdém słowie znajduje: część tę Słowa Imiesłowem zowiemy: np. kochający, kwitnący, poruszony. Druga zajmuje w sobie toż samo Imie, Imiesłowem zwane, wraz ze znaczeniem bycia, czyli w związku ze słowem być, ale bez żadnego względu na rzecz lub osobę, do której by Imiesłow ten należeć miał: ta przeto część zamyka wyobrażenie tylko słowa, którą trybem bezokolicznym nazywamy: np. pracować, słuchać, kochać, zwiędnąć, kwitnąć, poruszać. Rozebrawszy go na szczególne wyrazy, toż samo wyrazimy tym sposobem: być kwitnącym i t. d. Trzecia część zamyka wyraz Imiesłowem zwany w związku ze słowem być, czyli wyobrażenie Słowa odniesione i przysądzone rzeczy jakiej, lub osobie: np. ja czytam, ty czytasz, las zazieleniał, róża kwitnie. Rozebrawszy na szczególne wyrazy, toż samo tak wyrazimy: ja jestem czytający, ty jesteś czytający, las stał się zielonym, róża jest kwitnącą. Ta część jest najważniejsza: wystawia bowiem Słowo w całem znaczeniu. Nazywamy ją czasowaniem, od okoliczności wyłącznie Słowom przynależnej wydania okoliczności czasu: lubo moglibyśmy ją nazwać Słowem zupełnem lub Zupełno-słowem.