Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spółgłoska mocna

Język: polski
EJO 1999, 552 Definicja współczesna

Spółgłoski mocne. Spółgłoski artykułowane ze znacznym napięciem mięśni narządów artykulacyjnych, któremu towarzyszy zwiększone ciśnienie powietrza w ponadkrtaniowej części przewodu głosowego. [...] W pol. przeciwstawienie s. m. i słabych nakłada się na fonologiczną opozycję dźwięczności: s. bezdźwięczne są zarazem mocne, s. dźwięczne są słabe.

Cytaty

[...] Przez uderzenie na siebie nárzędzi mównych powstają spółgłoski chwilowe, które są albo słabemi, jeżeli nárzędziá mówne działają na siebie słabo: takiemi są: b, d, g, albo mocnemi, jeżeli narzędzia mówne działają na siebie mocno; takiemi są: p, t, k [...].

[…] Przemieniá się, jakkolwiek tylko wyjątkowo, spółgłoska słabá w mocną, przez wpływ nástępnéj mocnéj, […] albo na odwrót mocná w słabą […].

Spółgłoski polskie dzielą się głównie na mocne i słabe. [...] Spółgłoska mocna jest to głoska, która utrzymuje zawsze własne swe brzmienie, takiemi są: c, ć, p, t, f, ch, k, s, ś, ż, sz, z. [...] Spółgłoska słaba, jest to głoska, która w mowie utraca właściwe brzmienie, a przyjmuje brzmienie głoski mocnej, takiemi są: b, dz, d, dź, dż, w, h, g, z, ź, rz.

Stąd znowu wszystkie spółgłoski ze względu na samo ich brzmienie dzielimy na głośne albo dźwięczne, dawniej nazywane słabemi [...] i ciche albo bezdźwięczne, zwane dawniej mocnemi: p, p', t, k, k', f, f', s, ch, c, cz, ć, sz, ś.