of grammatical terms online
spółgłoska twarda
Spółgłoski twarde (niepalatalne). Termin używany w opozycji do terminu spółgłoski "miękkie". Oznacza samogłoski nienacechowane miękkością.
Quotations
Spółgłoski są pięciorakie: twarde, obojętne, miękkie, obce i złożone. 1e. Twarde; d, ł, r, t, ż, bo w wyrazach prawdziwie polskich, twardy czyli gruby dźwięk wydają, i zawsze mają po sobie y, np. dym, ły-ko
Wyrazy złożone ze spółgłosek twardych winny bydź przeplatane wyrazami łagodnemi, bo inaczéj brzmią niemile np. zamiast: drzewo trzeszczało na kominie, lepiej jest: drzewo na kominie trzeszczało [...].
Któż bowiem nie czuje trudności w wymawianiu: czrzewech, sczwirdzi, nauczczce [...], przez zbieg spółgłosek twardych z miękkiemi, lub zbytnich; które dziś zmienione w wyrazach, ułatwiają wymówienie: w trzewiach, stwierdzi, nauczcie [...].
Spółgłosek twardych szesnaśnie: b, d, f, g, h, ch, k, ł, m, n, p, r, s, t, w, z, np. ryb, zagrod, filozofy, sługa, Sapiehy, słuchy, kwłak, mam, stron, stop, spór, stos, tat, rów, zraz.
Na koniec w zmiękczaniu spółgłosek twardych takie wykonywają się zmiany: Twarde (дебелыя) b, p, m — w, f, — ł, n, d, t, r, z, s — Miękkie (тонкiя) b', p', m' — w' f', —1, ń, dź, ć, rz, ź, ś — ch, h, g k sz(ś), ż(ź), dz, ż, c,cz.
Spółgłoski miękkie tworzą się ze spółgłosek twardych pod wpływem samogłosek miękkich, jotowanych i innych różnych dźwięków.
E natęża się na o lub a, jeżeli po niém następuje twarda spółgłoska.
Spółgłoska. Spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne. Spółgłoski czyste i nosowe. Spółgłoski twarde i miękkie. Spółgłoski: wargowe, wargowo-zębowe, przedniojęzykowe (zębowe i dziąsłowe), średniojęzykowe i tylnojęzykowe. Spółgłoski chwilowe (zwarte i zwarto-szczelinowe) i trwałe (szczelinowe i półotwarte).