terminów gramatycznych online
spółgłoska twarda
Spółgłoski twarde (niepalatalne). Termin używany w opozycji do terminu spółgłoski "miękkie". Oznacza samogłoski nienacechowane miękkością.
Cytaty
Co záś rzekło się: o T, to nie ma być náciągano do, st, i, do Greckich Słow, áni też do Infinitiwusow párágogicznych, tám ábowiem záwsze są twárde, grube, jáko to: Justior, Tristius, Tiara, Prophetia, Patier.
[…] Tak np. w wyrazach: grab, pan, dzwon, traf — ostatnie spółgłoski wymawiamy twardo, i dla tego się one zowią twardemi; w wyrazach zaś grab', pań, dzwoń, traf', końcowe spółgłoski wymawiamy miękko, i dla tego się one zowią miękkiemi. Widziemy z przytoczonych przykładów, że miękkie spółgłoski, gdy są położone na końcu zgłoski, różnią się od twardych tém, że mają nad sobą kréskę [...].
[…] Również we środku wyrazów: kona i konia, w pierwszym wyrazie n jest spółgłoską twardą, a w drugim miękką (ń), jednak się nie kreskuje, bo się znajduje przed samogłoską a […].
Jakie jest prawidło miękczenia i zamiany spółgłosek twardych? Spółgłoski słabe, miękcząc się, przechodzą w słabe, mocne zaś w mocne […].
Co do spółgłosek, załączona tabela wyjaśni nomenklaturę, którą proponuję. Zamieszczam w niéj tylko niezmiękczone czyli twarde, oraz j. Że ż, sz, dz, c, dż są fonetycznie twardymi, tego dowodzić, zdaję się, nie potrzebuję.
Spółgłoski miękkie tworzą się ze spółgłosek twardych pod wpływem samogłosek miękkich, jotowanych i innych różnych dźwięków.
E natęża się na o lub a, jeżeli po niém następuje twarda spółgłoska.
§ 11. Spółgłoski twarde dzielą się stosownie do narzędzi mownych, za pomocą których je wymawiamy.