terminów gramatycznych online
rzeczownik liczbowy
Język: polski
Cytaty
Rzeczownik [...] złożony, który się z kilku wyrazów składa: arcy-biskup, przedsięwzięcie. — zbiorowy, gdy jeden wyraz wielość oznacza; lud, ślachta, wojsko, las. — liczbowy, gdy wyraża ilość czego: jeden, pięć, dziewięć, tysiąc, piąty.
W Rozdziale III. między gatunkami Rzeczowników, jest tak nazwany mężczyński (c), nie-mniej kobiecy, samczy, samiczy, stanowy, zbiorowy, liczbowy, i t. d.
Rozróżniam starannie rzeczowniki liczbowe od przymiotników liczbowych jako jedyny sposób wskazania przyczyny spadkowania niejednostajnego liczebników i uniknienia nieładu w ich spadkowaniu.
Rzeczowniki liczbowe: siła i trocha, -chy, -sze-, -chę, -chą. Wiele i niewiele, tudzież pytajnie ile?.
Rzeczownik, a, lm. i, m. gram. v. Imię rzeczowne; część mowy należąca do odmiennych; obejmuje wyrazy będące nazwami rzeczy jakichkolwiek, w najobszerniejszém znaczeniu; rzeczownikiem jest każda nazwa istoty żyjącéj, tworu przyrodzenia, dzieła rąk ludzkich, wyobrażenia umysłowego. Rzeczowniki ze względu na znaczenie tego czego są nazwą, dzielą się na: a) żywotne, będące nazwą istot żyjących, a te jeszcze na ludzkie i zwierzęce; b) nieżywotne, będące nazwą istot lub wyobrażeń niemających życia widocznego takiego jak w ludziach i zwierzętach; c) własne v. szczególne, które służą wyłącznie jednéj rzeczy; d) pospolite v. ogólne, które służą do oznaczenia różnych rzeczy podobnych; e) zbiorowe, które pod postacią liczby pojedyńczéj wyrażają zbiór jednorodnych v. jednoprzymiotowych istot, rzeczy; f) liczebne, v. liczbowe (v. Liczbowniki), oznaczające lik, liczbę; g) porządkowe, wyrażające następstwo rzeczy za rzeczą; h) pierwotne, z których inne się formują; i) pochodne, z innych ukształtowane; j) zdrobniałe albo spieszczone, wyrażające małość drobność, albo też pieszczotę; k) zgrubiałe, które znaczą wielkość a razem niezgrabność i często wyrażają pogardę dla nazywanych niemi rzeczy; 1) słowowe, uformowane ze słów i przedstawiające w formie rzeczownika czynność lub stan oznaczony słowem, z tych uformowane od słów zaimkowych zowią się jeszcze zaimkowemi, a te wszystkie są rodzaju nijakiego. Rzeczowniki w języku polskim mają trzy odmiany, wyróżniające się rozmaitemi kształtami zakończenia : a) przez rodzaje, wyrażające płeć lub jéj podobieństwo, ob. Rodzaj; b) przez liczby pojedyńczą, podwójną i mnogą, ze względu czy rzeczownik wyraża jedną, dwie lub wiele osób albo rzeczy; c) przez przypadki v. spadki wyrażające stosunek rzeczy do rzeczy lub czynności do tego na co się wywiera.