Słownik historyczny
terminów gramatycznych online
terminów gramatycznych online
SWil/1861
-
Florian Czepieliński
-
January Filipowicz
-
Wincenty Korotyński
-
Michał Bohusz Szyszko
-
Walerian Tomaszewicz
-
Aleksander Zdanowicz
Słownik języka polskiego...
Porównaj z innymi dziełami
M. Orgelbrand, cz. I–II, Wilno 1861, jęz. polski
Cytaty według działów 977 cytatów
- Słownik, cz. I (A - O) 395 cytatów cz. I, 3–952
- Słownik, cz. II (P - Ż) 582 cytaty cz. II, 953–2280
Hasła
- abecadło
- abecadło łacińskie
- abecadło polskie
- abecadło słowiańskie
- ablatyw
- abrewjacja
- accusativus łac.
- akcent (wzmocnienie sylaby)
- akcent (diakryt)
- akcentować (o wymowie)
- akcentowanie (o wymowie)
- alfabet
- alfabet grecki
- alfabetycznie
- apelatywum
- apostrof
- apostrofa
- archaizm
- artykuł (rodzajnik; część mowy)
- aspiracja
- attrybucja
- b miękkie
- barbaryzm
- brzmiéć
- brzmienie (sposób wymawiania, dźwięk)
- brzmienie samogłoskowe
- buksztab
- casus łac.
- cecha (samogłoska znajdująca się między przybierającą, a końcówką)
- cecha (językowa, elementów językowych)
- celownik (przypadek)
- charaktery | charaktery egipskie | charaktery greckie | charaktery łacińskie (litera)
- chrząstki nalewkowe
- conjunctio (spójnik) łac.
- copula (łącznik) łac.
- cudzoziemczyzna (wpływ (język) obcy, barbaryzm)
- cudzoziemski wyraz | wyraz cudzoziemski
- cudzymów
- cudzysłów
- cyrkumfleks (diakryt)
- czas
- czas niedokonany
- czas przeszłoprzyszły
- czas przeszły (praeteritum, czasy przeszłe)
- czas przeszły dokonany | czas przeszły dononany
- czas przeszły niedokonany
- czas przyszłoprzyszły
- czas przyszły (futurum)
- czas teraźniejszy (praesens)
- czas warunkowy
- czas zaprzeszły
- czasować
- czasowanie (koniugacja)
- czasownik (verbum)
- czasowniki trwało-dokonane
- czasowny
- czasy pierwotne
- czasy złożone
- częstotliwa czynność
- części zdania
- część mowy
- czterosyllabny
- czterozgłoskowy
- czynność ciągła
- czynność dokonana | dokonana czynność
- czynność niedokonana
- czystość języka
- daszek
- daszkowaty
- dech
- deklinacja
- deklinować
- derywacja
- djalekt | dyalekt
- dodatnia (dodanie głosek, przyrostków)
- domyślnia
- dopełnienie słowa czynnego (wyraz określający, część zdania)
- dosłowie
- dosprawian (przysłówek)
- duch języka | duch mowy
- dwie kropki (znak interpunkcyjny)
- dwójki (dwuznak, głoska)
- dwugłoska
- dwukropek
- dwuskaz
- dwusylabny
- dwuzgłoskowy
- dwuznaczność
- dyftong
- dykcja (słowo)
- dykcjonarz
- e otwarte
- ekscepcja
- enallage gr., łac.
- epenteza
- etymologicznie
- etymologiczny | glossarjusz etymologiczny
- etymologja (pochodzenie, nauka o pochodzeniu wyrazów)
- figura (przenośnia)
- figura grammatyczna
- filologja
- foremnie (odmieniać)
- forma (postać wyrazu)
- forma skrócona
- formować się
- formowanie
- fraza
- frazeologja
- frazes (zdanie)
- galicyzmy
- germanizm
- glosska (przypis)
- gloza
- glozatka
- głos (dźwięk mowy)
- głoska (dźwięk mowy)
- głoska | W (znak alfabetu)
- głoska odbita
- głoska podręczna
- głoska przybyszowa
- głoska wargowa
- głoski podniebienne
- głoski podniebienne odbita
- głoski syczące
- głoskozbiór
- głosowe pismo
- głośnia
- głośnik
- grammatycki
- grammatycznie
- grammatyczny
- grammatyka | gramatyka łacińska (wiedza o języku)
- grammatyka porównawcza
- grammatyka powszechna
- grammatyka szczególna
- gwara
- hiperbola (figura)
- hjeroglif
- idjotyzm
- iloczas (długość głoski)
- iloskaz
- imiesłów
- imiesłów biermy
- imiesłów przymiotny
- imiesłów teraźniejszy nieodmienny
- imię (rzeczownik i przymiotnik)
- imię cudzoziemskie
- imię liczbowe
- imię liczebne
- imię męskie
- imię narodowe
- imię nie żywotne
- imię nijakie
- imię pospolite
- imię przymiotne
- imię przyswojone
- imię rodowe
- imię rzeczowne
- imię własne
- imię zbiorowe
- imię żeńskie
- imperfektum
- interjekcja
- interpunkcja
- intonacja
- ipsylon
- ironja
- istotnik
- jądro wyrazu
- jednoskaz
- jednosyllabny
- jednotliwa czynność
- jednozgłoskowy | wyraz jednozgłoskowy
- jednoznaczność
- jednoznaczny
- język
- język cerkiewny | cerkiewny
- język łaciński
- język macierzysty
- język nowożytny
- język obcy
- język pierwotny
- język piśmienny
- język pochodny
- język poprawny
- język potoczny
- język ruski | ruski język (wschodniosłowiańskie, ukraiński)
- język sanskrycki
- język słowiański (starocerkiewnosłowiański)
- język umarły
- język włoski
- język żyjący
- języki indoeuropejskie
- języki pobratymcze
- języki pobratymskie
- języki pokrewne
- języki starożytne | język starożytny
- językowy
- językoznawstwo
- jota
- jotacyzm
- kłaść się
- koma | komma (przecinek)
- komuczynny (dativus)
- konjugacja
- konjunkcja
- konstrukcja (składnia)
- kontrakcja
- końcowa zgłoska
- końcówka (morfem gramatyczny)
- końcówka (wiersza, rym)
- krasomówski
- krasomówstwo
- kres
- kreska | kréska | kryska (diakryt)
- kreska | kréska | kryska (przecinek)
- kreskować się
- kreskowanie
- kreślić
- kropka (znak interp.)
- kropka (diakryt)
- kropki (wielokropek)
- krtań
- ktocomienny
- laseczka (diakryt)
- leksykografia | leksykografja
- liczba
- liczba mnoga
- liczba osobliwości
- liczba podwójna | podwójna liczba | licz. podwójna
- liczba pojedyńcza
- liczbować
- liczbowniki
- liczebnik zbiorowy
- lingwistyka
- linijka pozioma | linijka (kreska)
- litera (znak alfabetu)
- litera początkowa
- literalne znaczenie
- łacińska nazwa | nazwa
- łaciński alfabet
- łacińszczyzna
- łącznik (w orzeczeniu)
- łącznik | łacznik (dywiz, pauza)
- macierzyński język
- makaronizm
- mazurzyć
- mechanizm języka
- metafora
- metatesa (przestawka)
- metonymja
- miano
- mianować
- mianownik (przypadek)
- miejscowiący
- miejscownik (przypadek)
- miot
- moc
- mocna spółgłoska
- monosyllaba
- mowa (język)
- mowa pierwotna
- mowa pisana
- mowa piśmienna
- mowa potoczna
- mowa prosta
- mowa ustna
- mowy słowiańskie
- mównia (gramatyka)
- mównia (morfologia)
- mównik
- myślnik (kreseczka)
- myślnik (wielokropek)
- nadgłośnia
- naleganie
- narzecze
- narzędzie mowne
- natężenie głosu | natężanie sylaby (siła głosu, akcent)
- nawias
- nazwanie
- nazwisko (antroponim)
- nazwisko (nazwa)
- neologizm
- niedokonaność
- nieforemny
- nieodmienna część mowy | część mowy nieodmienna
- nieokreślony sprawomian
- nieosobiście (nieosobowo)
- nomenklatura
- obiecadło
- obiecadłowy
- objekt
- odcinek
- odmiana (słów, wyrazów)
- odmiany przypadkowne
- odmieniać się | odmienić się
- odmienna część mowy
- odnosić się
- odnośny
- ogonek
- ogólnik (bezokolicznik)
- ojczysty język | język ojczysty
- okres
- określnik
- określnik (rodzajnik)
- omównik
- onomatopeja
- ortograficzny
- ortografja (zasady pisowni)
- osoba (gramatyczna)
- osoba druga
- osoba pierwsza
- osoba trzecia
- osobiście
- osobować słowo
- osobowanie
- ostatnia sylaba
- paragraf
- parenteza (nawias)
- pars orationis łac.
- participium łac.
- partykuła (cząstka, słówko bez samodzielnego znaczenia)
- pauza (w piśmie)
- perjod (zdanie złożone, wypowiedź)
- pierwiastek (3 os. lp. cz. przeszłego lub ter.)
- pierwiastek | pierwotnik (rdzeń, źródłosłów)
- pierwotka | popierwotka
- pierwotnik
- pisać
- pisać łącznie
- pisać oddzielnie
- pisanie
- pismo
- pismo gockie
- pismo greckie
- pismo hjeroglificzne
- pisownia | prawopismo
- płynny
- pochodnik
- pochodzenie (derywacja)
- pochodzić od
- pochodzić z
- podmiot (część zdania)
- podrzecze
- podrzecze kaszubskie
- podwajać się
- polonizm | polonizmy
- polska wymowa (artykulacja)
- polszczyć
- polszczyzna
- poprawność języka
- porządek abecadłowy
- pospolity język
- powiatowszczyzna
- powinowactwo wyrazów (słów, imion, wyrazów)
- pozycja (głoski, dyftongu; fonetyka)
- praepositio łac.
- prawidła
- prawidła grammatyczne
- prawidła grammatyki | prawidła nauki | prawidła wymowy i poezji | prawidła iloczasu
- prawidła pisowni
- prawopistwo
- predykat
- prepozycja
- pronomen łac.
- pronuncja
- prowincjonalizm
- prozodja (iloczas)
- przeciągać
- przecinek
- przedimek (rodzajnik)
- przedimek (przyimek)
- przedimek określny
- przedimię (rodzajnik)
- przedmiot (dopełnienie, obiectum)
- przedmiotnik
- przedsłowie
- przełożenie (przestawka, metateza)
- przenośnia
- przepolszczenie
- przepolszczyć
- przesadnia
- przestanek (znak pisarski)
- przezwisko (nazwa)
- przezwisko (przydomek)
- przybierać (formę, końcówkę, zakończenie)
- przybierająca głoska
- przybierająca miękka
- przybierająca twarda
- przycisk (dotyczy wymowy (nie akcent): mocniej)
- przycisk | przycisk głosu (akcent)
- przydawek
- przydech
- przydychać
- przygłos (akcent)
- przygłoska (przycisk)
- przygłosowy
- przyimek
- przymiotnie
- przymiotnik
- przymiotnik słowny (imiesłów)
- przypadek (fleksja)
- przypadek oskarżający (biernik)
- przypadek oskarżający
- przypadek pierwszy (fleksja, = mianownik)
- przypadek szósty (fleksja, = narzędnik)
- przypadek szósty (ablativus)
- przypadkowanie
- przyrost
- przyrostek (partykuła)
- przysłówek | dosłowie
- przysprawiec
- przyswojenie (wyraz przyswojony)
- przytocznik
- punkt (diakryt)
- punkt (znak interpunkcyjny, kropka)
- puryzm
- pytajnik (znak zapytania)
- pytanie (o zdaniu)
- rdzeń
- regułka
- reguły składni
- rodowity język
- rodzaj (gramatyczny)
- rodzaj męzki
- rodzaj nijaki
- rodzaj obojętny
- rodzaj żeński
- rodzajowanie
- rodzenie się
- rozbiór gramatyczny
- rozbiór logiczny
- rozbiór zdania
- rozdzielnik (łącznik, dywiz)
- rozłącznik
- runiczne pismo (pismo)
- ruszczyzna
- rząd słowa
- rządzić
- rzecz (mowa)
- rzeczenie
- rzeczownie
- rzeczownik
- rzeczownik pierwotny
- rzeczownik pochodny
- rzeczownik ułomny
- rzeczownik żywotny ludzki
- rzeczowniki liczbowe
- rzeczowniki liczebny
- rzeczowniki nieżywotne
- rzeczowniki ogólne
- rzeczowniki pospolite
- rzeczowniki słowne
- rzeczowniki słowowe
- rzeczowniki spieszczone
- rzeczowniki szczególne
- rzeczowniki własne
- rzeczowniki zbiorowe | rzeczownik zbiorowy
- rzeczowniki zdrobniałe
- rzeczowniki zgrubiałe
- rzeczowniki żywotne
- rzeczowniki żywotne zwierzęce
- rzek
- S
- samobrzmiąca głoska
- samogłoska (głoska)
- samogłoska cechowa
- samogłoska cienka
- samogłoska długa
- samogłoska gruba
- samogłoska krótka
- samogłoska nosowa
- samogłoska otwarta
- samogłoska podręczna
- samogłoska ścieśniona
- samogłoska średnia
- sanskryt
- sąd (zdanie)
- się przemienia
- składnia (budowa i układ zdania)
- składnia (dział gramatyki)
- składnia rządu
- składnia szyku
- składnia zgody
- skłanianie
- skłonienie
- skoropis
- skrócenie (skrót)
- słowa częstotliwe
- słowa foremne (czasownik)
- słowa niedokonane
- słowa nieforemne
- słowa nieprzechodnie
- słowa przechodnie
- słowa ułomne
- słowiańszczyzna
- słowne przydatki (przedrostek)
- słownictwo | słównictwo
- słownik | słównik (leksykon)
- słownikarstwo | słównikarstwo
- słowo (wyraz)
- słowo bezokoliczne
- słowo bierne
- słowo czynne
- słowo dokonane
- słowo jednotliwe
- słowo nieosobiste
- słowo nijakie
- słowo okoliczne
- słowo posiłkowe | słowa posiłkowe
- słowo regularne
- słowo rzeczowne
- słowo zaimkowe
- słowo zwrótne
- słoworód (wyraz podstawowy)
- słoworód (dział nauki; etymologia)
- słówko (dem. od słowo 'wyraz')
- słówo (czasownik)
- spadek
- spadek piąty (wołacz)
- spadek siódmy (miejscownik)
- spadek trzeci
- spadkowanie
- spiritus asper łac.
- sposobić słowo
- sposób (tryb)
- sposób bezokoliczny
- sposób oznajmujący
- sposób rozkazujący
- spójnik | spojnik
- spółg. słaba
- spółgłoska (głoska)
- spółgłoska przydechowa | głoska przydechowa
- spółrzędnik
- sprawmiotnik
- sprawomian
- sprawomian określony
- sprawomian powtarzany
- sprawomiennik
- staropolszczyzna
- stary
- stopień
- stopień najwyższy | stopień wyższy
- stopień porównania
- stopień równy | stopień
- stopień wyższy
- stopniować przymiotniki
- stopniować się
- stosunnik
- styl
- styl perjodyczny
- styl ucinkowy
- stylistyka
- subiectum łac.
- subjekt
- sylaba (głoski, litery)
- sylabizować | syllabizować
- sylabizowanie | syllabizowanie
- sylabny | syllabny
- sylabowy | syllabowy
- syllaba krótka
- synonim
- syntaksa
- syntaksys
- ślabizować
- T (symbol) pol., symbol
- tchawica
- tcionka | czcionka (sylaba)
- tok mowy
- ton | ton mowy | ton mówienia | ton głosu
- treść ('znaczenie')
- trójgłoska
- trójsylabny
- tryb
- tryb bezokoliczny
- tryb łączący
- tryb okoliczny
- tryb oznajmujący
- tryb rozkazujący
- tryb warunkowy
- tryb życzący
- tytel
- uczestnik
- wieloskaz
- wielosylabny
- wielozgłoskowy
- własności grammatyczne (cecha)
- właściwnik
- włoszczyzna
- wokabularz
- wokabuł
- wokabuła
- wokal
- wołający przypadek
- współgłoska
- współgłoska przybierająca odkryta
- współgłoski mocne
- współgłoski płynne
- współgłoski słabe
- współgłoski syczące
- wyimek
- wyjątek
- wykrzyknik (część mowy)
- wykrzyknik właściwy
- wyłączenie
- wymawiać | wymówić
- wymawianie
- wymowa | łacińska wymowa | słowo (krasomówstwo)
- wypuszczanie
- wyraz | wyraz łaciński
- wyraz blizkoznaczny | wyraz bliskoznaczny
- wyraz czysto polski
- wyraz gminny
- wyraz jednoznaczny
- wyraz nieodmienny
- wyraz pierwotny
- wyraz pochodny
- wyraz pospolity
- wyraz przeczący
- wyraz przestarzały
- wyraz przymiotny
- wyraz przyswojony
- wyraz równoznaczny
- wyraz wieloznaczny
- wyraz współznaczny
- wyraz złączny
- wyraz źródłosłowowy
- wyrazy domyślne
- wyrazy szczególne
- wyrazy zależne
- wyrazy zdrobniałe
- wyrażenie
- wyrażenie przysłówkowe
- wyrażenie wykrzyknikowe
- wyrzutnia (w wyrazie i/lub mowie)
- wzgląd grammatyczny
- wzór odmiany
- zaimek
- zaimek dzierżawczo-pytający
- zaimek dzierżawczy | zaimki dzierżawcze
- zaimek łączący (zaimek względny)
- zaimek nieoznaczony
- zaimek osobisty
- zaimek przymiotny
- zaimek rzeczowny
- zaimek właściwy
- zaimek wskazujący
- zaimek względny
- zaimek względny łączący
- zaimek zwracający
- zaimek zwrotny
- zaimienność
- zaimię
- zakończenie
- zakończenie męzkie
- zakończenie mocne
- zakończenie osobowe
- zakończenie rodzajowe
- zakończenie słabe
- zamianek
- zamiennia (wymiana głoskowa, wyrazowa)
- zastosownik
- zbiegać
- zbieranka
- zdanie
- zdanie dopełniające
- zdanie główne
- zdanie gołe
- zdanie nawiasowe
- zdanie określające
- zdanie określne
- zdanie określone
- zdanie opowiadające
- zdanie pojedyńcze
- zdanie przeczące
- zdanie pytające
- zdanie rozkazujące
- zdanie rozszerzone
- zdanie ściągnione
- zdanie złożone
- zendski
- zgłoska
- zgłoska krótka
- zgłoskować
- zgłoskowanie
- zgłoskowy | sylabowy
- zgoda
- złączka (spójnik)
- złączka (copula)
- złącznik (łącznik)
- znaczek (litera)
- znaczenie
- znaczenie częstotliwe
- znak (diakryt)
- znak miękczący
- znak ortograficzny
- znak pisarski
- znak piśmienny
- znak przestankowy
- znak wątpliwości
- znak wykrzyknienia | !
- znak zapytania
- znamię (diakryt)
- znamię (znak pisarski)
- znamię lewe
- znamię pisarskie
- znamię prawe
- związek słów | związek wyrazów (członów zdania)
- zwrotnik | zwrótnik
- zwyczaj
- źródłosłów (rdzeń, temat)
- źródłosłów (pochodzenie; dział nauki o pochodzeniu)
- źródłosłów | źrzódłosłów (wyraz pierwotny)