Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

samogłoska gardłowa

Hasło w cytatach: a gardłowe
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Ze względu na mechaniczne działanie organu mowy, samogłoski podzielają się na gardłowe i nosowe. Gardłowemi są: a, á, o, ó, u, e, é, y, i; — nosowemi: ą, ę.

Ze względu na mechaniczne działanie organu mowy, samogłoski podzielają się na gardłowe i nosowe. Gardłowemi są: a, á, o, ó, u, e, é, y, i; — nosowemi: ą, ę.

[…] Piérwszą z nich t j. a, dlá jéj skłonności łączeniá się ze spółgłoskami gardłowemi k, h, jak tego dowodzą názwy łacińskich głosek ka, ha możnáby nazwać samogłoską gardłową, drugą dlá jéj fizyjologicznego pokrewieństwa ze spółgłoską podniebienną j, możnáby nazwać podniebienną, trzecią zaś, dlá jéj pokrewieństwa z wargową spółgłoską v, samogłoską wargową.

[...] Nájpiérwszy nasz gramatyk, Piotr Stojeński, rodem Francuz, który, jak sám powiadá, uczył się języka polskiego przez lát 10, a jak z okoliczności życiá jego wnioskować możná, uczył się go od wyksztáłconych Małopolán w wieku 16tym, przyrównywá głos jasnego polskiego a do hebrajskiéj samogłoski zwanéj patafi, jak ją wymáwiają portugalscy i palestyńscy Żydzi, jako téż chrześcijańscy uczeni. Samogłoskę tę możemy nazwać od ściśnieniá gardła przy krtani, gardłową.

Pierwsza osoba liczby mnogiej [czasu przeszłego dokonanego] rozróżnia się tu w klasie pierwszej od czasu teraźniejszego tylko tem, iż ma w zakończeniu (ámos) czyste, akcentowane á, gdy ta sama osoba w czasie teraźniejszym ma a przytłumione (gardłowe), na prz.: cantamos (a przytłumione) śpiewamy, cantámos (á czyste) zaśpiewaliśmy.