zgłoska przyciskowa

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Kurh/1852
• Rozw/1923

Rym nazywa się męzkim, jeżeli zgłoska przyciskowa znajduje się na ostatniém miejscu, żeńskim zaś będzie wtedy, gdy przycisk pada na zgłoskę przedostatnią lub trzecią od końca.

W rosyjskim i innych językach, nie znających różnic intonacyjnych oraz w formach odtworzonych (rekonstruowanych) oznaczamy przycisk główny przez pionową kreskę przed zgłoską przyciskową [...].

Tylko w słoweńskim, pomorskim, dialektycznie rosyjskim, a i to tylko częściowo, można rozróżnić, czy mamy do czynienia ze skróceniem przedprzyciskowej trzeciej (i dalej) od końca, oraz wewnętrznej przyciskowej, czy też z metatonją akutowej w nowocyrkumfleksową.

§ 18. 4. Uszczuplony niezmiernie zakres pierwotnych długich w prasłow. doznał rekompensaty przez rozwinięcie nowej intonacji w zgłoskach przyciskowych, połączonej z długością, która się utrzymała równie stale jak przedprzyciskowa. A mianowicie: pierwotna intonacja cyrkumfleksowa przyciskowej (długiej oczywiście) zgłoski uległa metatonji na nowoakutową, jeżeli w następujących zgłoskach nastąpił ubytek iloczasu przez jery lub przez enklityczność.

Ta długa jest zarazem w tworach zasadniczych [zgłoska] przyciskowa i cyrkumfleksowa, może być zatem także metatonicznym akutem.

Stare przyciskowe na trzeciej od końca posuwają przycisk o jedną zgłoskę naprzód, przyczem ta, jeżeli była długa, występuje jako nowoakutowa.