terminów gramatycznych online
zgłoska przyciskowa
Język: polski
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Składnia: Kurh/1852
- Słownik, t. 5: Próba-R: SW/1900-1927
Cytaty
Rym nazywa się męzkim, jeżeli zgłoska przyciskowa znajduje się na ostatniém miejscu, żeńskim zaś będzie wtedy, gdy przycisk pada na zgłoskę przedostatnią lub trzecią od końca.
Przyciskowy 1. przym. od Przycisk: Zgłoska przyciskowa (= akcentowana).
W rosyjskim i innych językach, nie znających różnic intonacyjnych oraz w formach odtworzonych (rekonstruowanych) oznaczamy przycisk główny przez pionową kreskę przed zgłoską przyciskową [...].
Tylko w słoweńskim, pomorskim, dialektycznie rosyjskim, a i to tylko częściowo, można rozróżnić, czy mamy do czynienia ze skróceniem przedprzyciskowej trzeciej (i dalej) od końca, oraz wewnętrznej przyciskowej, czy też z metatonją akutowej w nowocyrkumfleksową.
§ 18. 4. Uszczuplony niezmiernie zakres pierwotnych długich w prasłow. doznał rekompensaty przez rozwinięcie nowej intonacji w zgłoskach przyciskowych, połączonej z długością, która się utrzymała równie stale jak przedprzyciskowa. A mianowicie: pierwotna intonacja cyrkumfleksowa przyciskowej (długiej oczywiście) zgłoski uległa metatonji na nowoakutową, jeżeli w następujących zgłoskach nastąpił ubytek iloczasu przez jery lub przez enklityczność.
Ta długa jest zarazem w tworach zasadniczych [zgłoska] przyciskowa i cyrkumfleksowa, może być zatem także metatonicznym akutem.
Stare przyciskowe na trzeciej od końca posuwają przycisk o jedną zgłoskę naprzód, przyczem ta, jeżeli była długa, występuje jako nowoakutowa.