Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wywód

Język: polski

Cytaty

Że wywód n. p. wyrazu sumienie, od s-umienia, jak to niedawno jeszcze uczynił SZCZĘSNY MORAWSKI w Iszym tomie Sądecczyzny, jest mylny, przyzna każdy, kto wie, że wyraz ten niedawno jeszcze brzmiał i w drukach wyglądał jako sumnienie; złożony więc jest z dawniejszego przyimka su (inna forma dawniejsza jeszcze jest n. p. w wyrazach sąsiad, sąsiek — późniejsza s, dzisiejsza z, ze) i rzeczownika mnienie utworzonego bezpośrednio z formy imiesłowu biernego czasu przeszłego, jako źródłosłowu, zapomocą końcówki ie; zatém = su - mnian - ie ; a według prawideł głosowni polskiej: sumnienie.

BÖTHLING, ROTH, a za nimi BOPP i SCHLEICHER wywodzą ten rzeczownik od piérw. kar właściwie kr (robić); nam się zdaje, że powyższy wywód od piérw. krt (ciąć) nierównie lepiéj do znaczenia rzeczownika kroć przypada.