terminów gramatycznych online
samogłoska wsuwna
Język: polski
- O Słowie: Malin/1869
- O postaciach gramatycznych: Malin/1869
Cytaty
[...] S całego wykładu o wsuwnych samogłoskach możná już wyciągnąć ten pewnik, że nie wszystkie samogłoski wchodzące w skłád piérwiástku są jistotnie piérwiástkowemi. Piérwiástkowá samogłoska może się przemienić przez stopniowanie, ale nigdy s piérwiástku ginąć nie może, a skoro zginie, wtedy to, co pozostanie po wyrzutni, stanowi już jinną formę piérwiástku [...], gdy tymczasem spółgłoski jistotnie piérwiástkowe, choć giną niekiedy w języku, np. jak d w serce, jém, których piérwiástki są serd, jad, nie nadają temu co pozostanie znaczenia piérwiástku, t. j. nie je, ser, są piérwiástkami wyrazów jém, serce, lecz zawsze jad, serd [...].
[...] Prof. Papłoński w swojich Zamietkach […] wywodzi cerƙev od cara; na to zapewne żáden oględny etymolog nie zgodzi się, gdyż pomijając, że a nie tak łatwo ustępuje miejsca samogłosce wsuwnéj, oznaczającéj się w starosłowiańskim odgłoską [...].
[…] Samogłoski wsuwne e, i, y, pomiędzy dwiema spółgłoskami słównego piérwiástku dlá urobieniá z niego temátu częstotliwego za pomocą pogłosu a, różnią się znacznie od wsuwek eufonicznych e, je, jakieśmy poznali w skłánianiu rzeczowników […]. Te bowiem rozszérzają temát s powodów li fonetycznych i nie wchodzą w skłád temátów, wsuwki zaś w temátach słównych są twórczemi i tworzą temát, i jako náleżące do składu temátu, nie mogą być zeń usunięte, kiedy wsuwki temátów rzeczownikowych, nie będące cząstką składową temátu, znikają jako niepotrzebne, skoro po temácie następuje samogłoska.