terminów gramatycznych online
pisownia polska
- Fonetyka opisowa: Benni/1923
Pisownia polska formowała się na podstawie grafiki łacińskiej. Od X w. poczęto notować wyrazy polskie (gł. nazwy miejscowe i osobowe) w tekstach łac., co przy różnicy między liczbą liter alfabetu łac., a liczbą dźwięków jęz. pol. sprawiało pisarzom, ew. kopistom, dużo trudności. Poszczególne litery alfabetu łac. służyły do oddawania kilku nieraz dźwięków jęz. pol. pojawiają się też połączenia literowe (am i an) dla zanotowania nosówek. Teksty z końca XIV w. znają już wiele połączeń literowych dla oddania dźwięków specjalnie polskich). Pojawiają się pierwsze próby oznaczania miękkości spółgłosek za pomocą litery y, używano litery a przekreślonej dla zanotowania nosówki. Próby ujednolicenia polskiej pisowni podjęli autorzy traktatów: Jakub Parkoszowic (ok. 1440 r.) i Stanisław Zaborowski (1513 r.), ale bez widocznego wpływu na ówczesną praktykę. Przełom w p. pol. spowodowało wynalezienie druku i rozwój drukarstwa w XVI w. Nowo powstające oficyny drukarskie w różny sposób rozwiązywały sprawy p. niektórych dźwięków (gł. samogłosek pochylonych i oznaczania miękkości) i dopiero końcowe lata XVI w. przyniosły znaczne ujednolicenie. Sprawą p. zajęła się w związku z rozwojem szkolnictwa Komisja Edukacji Narodowej w XVIII w., ale opracowany przez Onufrego Kopczyńskiego projekt nie uzyskał aprobaty i popularności. Projekt p. opracowany przez Towarzystwo Przyjaciół Nauk, ogłoszony w 1830 r., nie został wprowadzony w życie w związku z wypadkami politycznymi. Na przełomie XIX i XX w. konkurowały ze sobą dwie p. pol.: tzw. warszawska, opracowana przez A. Kryńskiego, i krakowska, której patronowała Akademia Umiejętności. ujednolicenie pisowni pod auspicjami PAU nastąpiło po odzyskaniu w 1918 r. niepodległości przez Polskę. Wobec trwających dyskusji Komitet Ortograficzny przygotował reformę, którą wprowadzono w 1936 r. (drobne zmiany i uzupełnienia wprowadzono w 1956 r.). (EJP 278-279)
Cytaty
Wystarczy jeszcze wymienić tylko takiej dziedziny, jak nauczanie czytania, kwestję ustalenia jednolitej pisowni polskiej, sztukę deklamacji, nauczanie śpiewu, by odrazu wskazać na związek tych rzeczy z fonetyką i na możność pogłębienia i ugruntowania ich przez oparcie na wiedzy fonetycznej.