Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wykrzyknik część mowy

Język: polski
EJO 1999, 644 Definicja współczesna

Wykrzykniki. Wyrazy, które różnią się od wszystkich pozostałych tym, że w zasadzie nie wchodzą w związki syntaktyczne z innymi wyrazami, lecz używane są w funkcji wypowiedzeń, np. Pfe! Hej! Och! [...].

Cytaty

Wykrzykniki są to wyrazy, które w sobie żadnego właściwego wyobrażenia nie zawierają, tylko służą do oddania uczucia, radości, smutku, żalu, zdumienia, przestrachu, szyderstwa, niecierpliwości i gniewu. [...] O tych wykrzyknikach pamiętać potrzeba, że się nie odmieniają i niczem nie rządzą, a chociaż ich w mowie używamy, nie wiążemy ich jednak żadnym węzłem z całą budową zdania.

Gdy ci ból dokuczy, wykrzykniesz nieraz: ach! Gdy wołasz na kogo, wykrzykniesz nieraz: hej! Dziwiąc się, wykrzykniesz nieraz: o!

Wyrazów tych albo raczej głosów, używamy tylko przy silniejszych uczuciach, a że je wymawiamy zwykle silniej, jakby wykrzykując, nazwano je przeto wykrzyknikami.

Wykrzykniki. Och, ach! Niestety!...

Wśród wyrazów znajdują się i takie, które uwydatniają postawę uczuciową lub wolę mówiącego. Są to mianowicie wykrzykniki, wyrazy nieodmienne, którymi zaznaczamy w mowie radość, obawę, podziw, niezadowolenie itp., zwracamy na siebie uwagę.

Jakiego uczucia wyrazem i wskaźnikiem jest wykrzyknik, poznajemy przeważnie z przyśpiewu i sensu całej wypowiedzi, której znów wykrzyknik nadaje jako całości pewne zabarwienie uczuciowe.