Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

adiectivum

Język: łaciński

Cytaty

Doctus quale nomen? Adiectivum. Quid est nomen adiectivum? Cuius polonico addi potest, mąż, niewiàstà, rzecz. Non autem potest per se stare cum uerbo in sensu perfecto, nam doctus sedet non dicitur, sed oportet exprimere uel subaudire homo, aut quid simile.

["Doctus" to jakie imię? Przymiotne. Co to jest imię przymiotne? Takie, które może być dodane do polskiego "mąż", "niewiasta", "rzecz". Nie może natomiast samo stać z czasownikiem w sensie pełnym (doskonałym), ponieważ nie mówi się "doctus sedet", lecz trzeba wyrazić lub dodać "homo", lub coś podobnego.]

Adiectiva quidem nomina moventur per tria genera et tres terminationes.

WTORA CZĘSC DE NOMINE Eiusque ACCIDENTIBUS.

O Imieniu i jegoż przypadkách. Imię jest dwojákie, Substantivum et Adiectivum.

[...] Adiectivum názywa się przydátne Imię, ktore sámo przez się nic nie znáczy, ále gdy się złączy, álbo przekłádáne będzie Substantivo, istotnemu Imieniu, ná ten czás jego istność własność, ábo okoliczność jáką wyraza [...].

In comparatione regulari a positivo gradu fit comparativus, videlicet adiectivum desinens in y, mutat y na szy.

Nomina adiectiva cohaerent cum suis substantivis genere, numero & casu.

Nomen, względem Qualitatis, jakości, jest, albo Substantivum, istotne; Ktore bez przydánia innego, pojąć możemy, i ktoremu, nie można przydáć tych słowek, hic haec, hoc, ten, tá, to, jáko Homo, Człowiek, Lapis, kámień, Domus, dom. Albo Adiectivum, przyrzutne, ktore bywa przyczucone do Substantivum, ktoremu można przydáć te Słowká, hic, haec, hoc, ten, tá, to. Jáko: pius, pobożny, Bonus, dobry, Facilis, łácny.

[...] Łacińscy gramatycy te trzy części mowy rzeczownik, przymiotnik i liczebnik obejmują pod jedną ogólną názwą jimię, s których piérwszą nazywają nomen substantivum, jimię rzeczowne, drugą nomen adjectivum, jimię przymiotne, trzecią nomen numerale, jimię liczebne, i poniekąd słusznie, gdyż w języku łacińskim, jak w sanskrycie i greczyznie, skłánianie tych trzech części mowy nie różni się pomiędzy sobą [...].