Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

część mowy odmienna

Język: polski

Cytaty

Z tych wszystkich części mowy wykrzyknik, przyimek i spojnik nazywają się w naszym języku nieodmiennemi, reszta zaś odmiennemi, ponieważ stosownie do względów myśli końcowym odmianom podlegają.

Słowo jestto część mowy odmienna, wyrażająca działanie lub istnienie.

Wyrazy albo części mowy odmienne zowią się te, które przyjmują rozmaite zakończenia, stósowne do myśli i do zwyczaju narodowego; takich my Polacy mamy sześć: rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imięsłów.

III. Zeszyt obejmie Słowotwórstwo wráz s Piérwoskładnią odmiennych części mowy aż do Słowa wyłącznie.

Imiesłów jest to część mowy odmienna, która pochodzi od słowa, czasem kończy się na ąc lub szy, i podobnie jak słowo maluje czynność i czas, a częściej zaś ma zakończenie przymiotników na ny, ty, ły, i wtedy z odmian podobny jest do nich.

Powiedz cz. odm. słowo [...] jak cz. nieodm. przysłówek [...]służącym imiesłów wzięty rzeczownie

Wszystkie te części mowy dzielą się na odmienne i nieodmienne. Odmiennemi częściami mowy są: rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik i słowo czyli czasownik. Te części mowy nazywają się odmiennemi częściami mowy dlatego, że przybierają dla okazania rozlicznych stosunków i okoliczności rozmaite formy, czyli inaczej mówiąc, odmieniają się.

Z tych dziewięciu gromad, 5 gromad jest odmiennych, tj. podlegających różnym odmianom w użyciu i z tego powodu zowiemy je częściami mowy odmiennemi; pozostałe zaś gromady są częściami mowy niedmiennemi i tylko wtenczas mogą mieć jakiekolwiek znaczenie w mowie, kiedy je z innymi wyrazami łączymy.