Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imię pospolite

Język: polski
EJO 1999, 52 Definicja współczesna

Appellativum (imię pospolite, nazwa pospolita). Wyrażenie rzeczownikowe nadające się do pełnienia funkcji predykatywnej, czyli takie, za pomocą którego można orzekać coś o dowolnym przedmiocie należącym do jego zakresu. A. są zatem nazwy mające zarówno denotację, jak i konotację, np. dom, wyspa, miasto, filozof, poeta, uczony, prezes. A. należą do jednego z dwóch podzbiorów, jakie się wyróżnia w obrębie kategorii rzeczownika. Drugim są imiona (nazwy) własne [...].

Cytaty

Roma cuius qualitatis? propriae. Quia unius nomen est. Quid est nomen proprium? Quod uni tantum conuenit, własne imię. Magister cuius qualitatis? Appellativae. Quia est nomen multorum. Quid est nomen appellativum? Quod multis commune est, pospolite imię.

P. Co to są Imiona Powszechne, Pospolite lub Nazywające? O. Są te co wyrażają rzeczy czyli Jestot Wzory Ogolne i powszechne, to jest Wzory ktore wiele rzeczy pokazywać mogą, rzeczy, mowię do siebie podobnych. Jako to: Imie Ange Anioł pokazuje wszystkich Aniołow, i ich wzor w myśli mojej stawia.

Imiona Pospolite [...] kładą się w 3cim przypadku, na przykład. [...] Il est allé à la maison [...] Poszedł do domu.

[Nomen] Appellativum. [Imie] Pospolite.

Każdy rzeczownik [jako wyraz który oznacza imię], może być: 1. imieniem własnem, np. Jan, Piotr, Paweł, Józef, Wisła, Karpaty, San, Kraków, Galicya itd., to jest imieniem, które służy jednej tylko osobie lub rzeczy; 2. imieniem pospolitem, np. człowiek, poeta, rzeka, miasto; 3. imieniem zbiorowem, np. szlachta, wojsko, zboże, pieniądze itd., to jest imieniem, które oznacza cały ogół osób lub rzeczy; 4. imieniem jednostkowem, np. szlachcic, ułan, grosz, ziarno itd., to jest imieniem, które oznacza tylko jedną, pojedynczo uważaną osobę lub rzecz.

Przeciwnie: gatunkowe lub rodzajowe nazwy osób lub rzeczy, mogące się odnosić do każdej istoty tego samego gatunku lub rodzaju, (uczeń, dom, koń) nazywają się imionami pospolitemi.

Tylko w obcych imionach własnych, niespolszczonych, zachowujemy podwójne głoski: np. Pallas, Apollo, Pirrhus, Mekka, Otto — i w niektórych obcych [imionach] pospolitych np.; netto, brutto, itp.

[...] jeżeli przydomek lub nazwa składa się z imienia pospolitego i przyimka, tylko przyimek pisze się przez wielką literę początkową: Jan Bez ziemi, pałac Pod Blachą. [...] imiona pospolite w zastępstwie imion własnych np. w Panu Tadeuszu: Sędzia, Robak, Bernardyn.