terminów gramatycznych online
imię pospolite
Appellativum (imię pospolite, nazwa pospolita). Wyrażenie rzeczownikowe nadające się do pełnienia funkcji predykatywnej, czyli takie, za pomocą którego można orzekać coś o dowolnym przedmiocie należącym do jego zakresu. A. są zatem nazwy mające zarówno denotację, jak i konotację, np. dom, wyspa, miasto, filozof, poeta, uczony, prezes. A. należą do jednego z dwóch podzbiorów, jakie się wyróżnia w obrębie kategorii rzeczownika. Drugim są imiona (nazwy) własne [...].
Cytaty
Nomen appellativum, proprium – imię pospolite, własne.
Roma cuius qualitatis? propriae. Quia unius nomen est. Quid est nomen proprium? Quod uni tantum conuenit, własne imię. Magister cuius qualitatis? Appellativae. Quia est nomen multorum. Quid est nomen appellativum? Quod multis commune est, pospolite imię.
Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość, Przyrownánie, Rodzaj, Liczbá, Wyobráżenie, Spadek. Jákość Imion w czym jest? Dwojáka jest. Jáko? Albo iż jednej rzeczy imię jest, ii własne jest rzeczone, álbo wielu, i jest pospolite. Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus. Qualitas Nominum in quo est? Bipartita est. Aut enim unius rei nomen est, et proprium dicitur, aut multorum, et est appellativum.
Drewno imię pospolite Rodzáju oddzielnego, Liczby jednej, Wyobráżenia prostego/ Spádku miánującego [...]
LIgnum nomen appellativum Generis Neutri, Numeri singularis [...]
Qualitas Nominum in quo est? Bipartita est. Aut enim vnius rei nomen est, et proprium dicitur, aut multorum, et est appellativum.
Jákość Imion w czym jest? Dwojáka jest. Jáko? Abo iż jednej rzeczy imię jest/ i własne jest rzeczone/ ábo wielu/ i jest pospolite.
MAgister nomen appellativum.
Mistrz imię pospolite.
Artykuł skończony przekłáda się Imionom fámiliy, rzekom, pospolitym Imionom, porządkowym licbom, nieskończonym sposobom słow [...].
Podczás kłádzie sie też ártykuł między Imieniem wlasnym, á Imieniem pospolitym.
Imię istotné dzieli się ná Własné i Pospolité. po Fr: Propre et Appellatif.
Ártykuł determinowány przekłáda wszytkim imiónóm pospolitym, wyjąwszy owo, co Loicy zowią Individuum vagum : to jest, iż lubo jest imię pospolité, ále nie wiedzieć którą rzecz znáczącé. náp. jedęn Król, niektóry Pan [...]. Takim tedy przekłada sie ártykuł niedeterminowány.
Większy by był dowod z Imion własnych, i pospolitych, znajdujących się, u Starych Dziejo- i Lato-pisow, gdyby kto dla przysługi Ojczyzny, wydał, Wykład Słow (Etymologiam) z dobyciem i wyrażeniem początku onychże.
P. Jak się dzieli Imię Istotne? O. Na własne i pospolite. [...]P. Co jest pospolite? O. Ktore o wielu rzeczach sobie podobnych mowi się, nap: człowiek, miasto; ponieważ to imie człowiek o wszystkich ludziach; miasto o wszystkich miastach mowi się.
Tak się nachylają imiona pospolite na c przyzwoite męszczyznom, jak: goniec, Nowożeniec, ettc.
Wiedzieć tedy potrzeba najprzod, że w imionach tak własnych, jako też pospolitych z obcych językow pochodzących [...] samego h, używa się.
Daleko więcej rodzimego słownictwa gramatycznego zawierał z natury rzeczy przeznaczony dla Szkoły Rycerskiej podręcznik W. Szylarskiego [...].
Nomen substantivum proprium — imię substantyw własne, appellativum — pospolite, collectivum — co w pojedynczej liczbie wiele znaczy (s. 102), adiectivum — adiektyw, pronomen relativum — zaimek odnoszący (s. 101).
P. Co to są Imiona Powszechne, Pospolite lub Nazywające? O. Są te co wyrażają rzeczy czyli Jestot Wzory Ogolne i powszechne, to jest Wzory ktore wiele rzeczy pokazywać mogą, rzeczy, mowię do siebie podobnych. Jako to: Imie Ange Anioł pokazuje wszystkich Aniołow, i ich wzor w myśli mojej stawia.
Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. Nomen Adjectivum: Imie przyrzutne, przymiotne, krocej Przymiotnik. Nomen proprium: Imie własne czyli szczegulne. Nomen appellativum: Imie nazowne, mianowne, czyli pospolite. Nomen gentile, gentilitium: Imie Narodowe, Rodowe.
Nomen substantivum est duplex, imię istotne jest dwojakie: proprium, własne, ut Cracovia, jako Krakow, appellativum, ut Regnum, pospolite jako Krolestwo.
Imiona Pospolite [...] kładą się w 3cim przypadku, na przykład. [...] Il est allé à la maison [...] Poszedł do domu.
[Nomen] Appellativum. [Imie] Pospolite.
Wszystkie imiona rzecz. dwojakiego są gatunku [...]: 2) pospolite czyli ogólne, któremi rodzaj cały lub gatunek rzeczy nazywamy, czyli które znaczą wiele rzeczy jednegoż gatunku, np. miasto, kraj rzéka, jezioro, góra.
Imiona szczególne mogą się brać w znaczeniu[imion] pospolitych czyli ogólnych, a te nawzajem w znaczeniu tamtych, np. Cycero polski zamiast mówca tak sławny w Polsce, jak u Rzymian był Cycero; ojciec poetów zamiast Homer, który najdawniejszym i najsławniejszym jest z poetów.
Cokolwiek bądź, słowo góra powinno się pisać przez literę zwyczajną. Jeżeli bowiem jest słowem oddzielném, uważać je wypada za imię pospolite: góra Łysa, góra Babia, równie jak morze Czarne, morze Czerwone.
IMIONA własne; ich powstanie, 469. Urabiano je z imion pospolitych, 473.
Po imionach ogólnych, czyli pospolitych: jezior, gór, miast, rzék, oceanów i t. d. szczególne kładą się często w przypadku 1, i wtedy domyślamy się przymiotnika zwany, a, e, np. w mieście (zwaném) Radom [...].
[Przedimek nieokreślny] kładzie się [...] przed imionami pospolitymi, następującemi po imionach własnych, jeżeli imię pospolite oznacza rzecz należącą do rzędu wielu innych jej podobnych.
Lecz jeżeli imię pospolite oznacza rzecz jedyną w swoim rodzaju, to jest gdy żadna inna tak nazwaną być nie może, w takim razie przedimek określony zastępuje miejsce nieokreślnego, Paris, the capital of France, Paryż, stolica Francyi; London is the chief city of Britain, Londyn jest stolicą Brytanii.
Za pośrednictwem pogłosu z s poprzedzającą spójką i urábiają się jimiona rodowe zwłászcza szlachty ruskiéj […]; lecz jimiona pospolite zamiást s z urábiają się s pogłosem c [...].
Każdy rzeczownik [jako wyraz który oznacza imię], może być: 1. imieniem własnem, np. Jan, Piotr, Paweł, Józef, Wisła, Karpaty, San, Kraków, Galicya itd., to jest imieniem, które służy jednej tylko osobie lub rzeczy; 2. imieniem pospolitem, np. człowiek, poeta, rzeka, miasto; 3. imieniem zbiorowem, np. szlachta, wojsko, zboże, pieniądze itd., to jest imieniem, które oznacza cały ogół osób lub rzeczy; 4. imieniem jednostkowem, np. szlachcic, ułan, grosz, ziarno itd., to jest imieniem, które oznacza tylko jedną, pojedynczo uważaną osobę lub rzecz.
Przeciwnie: gatunkowe lub rodzajowe nazwy osób lub rzeczy, mogące się odnosić do każdej istoty tego samego gatunku lub rodzaju, (uczeń, dom, koń) nazywają się imionami pospolitemi.
Tylko w obcych imionach własnych, niespolszczonych, zachowujemy podwójne głoski: np. Pallas, Apollo, Pirrhus, Mekka, Otto — i w niektórych obcych [imionach] pospolitych np.; netto, brutto, itp.
II. Imiona pospolite.
W nazwach gieograficznych, złożonych z rzeczownika (imienia pospolitego) i przymiotnika, tylko w przymiotniku zostaje wielka litera [...].
[...] jeżeli przydomek lub nazwa składa się z imienia pospolitego i przyimka, tylko przyimek pisze się przez wielką literę początkową: Jan Bez ziemi, pałac Pod Blachą. [...] imiona pospolite w zastępstwie imion własnych np. w Panu Tadeuszu: Sędzia, Robak, Bernardyn.
Mickiewicz był poetą, Jan jest stolarzem; Adam był pierwszym człowiekiem; Wisła jest rzeką; Włochy są krajem. Rzeczowniki: poeta, stolarz, człowiek, rzeka, kraj — oznaczają, do jakiego stanu, zawodu jaka osoba lub do jakiego gatunku jakaś rzecz należy. Takie rzeczowniki nazywają się imiona pospolite.
Pospolite imiona, p. rzeczowniki.
Rzeczowniki (substantiva) - wyrazy oznaczające osoby lub rzeczy (zmysłowe lub umysłowe), a) (imiona) ★pospolite (nomina apellativa), np. pies i ★własne (nomina propria) np. Karol.