Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rodzaj żeński

Hasło w cytatach: faemininum, rodz. żeń.
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
  • Części mowy odmienne: Malecz/1882
  • O Etymologii. §. I. O wyrazach grammatycznych (słowniczek łac.-pol., s.12-13): Gott/1787
  • [Wstęp]: Marc/1833
EJP 1991, 285 Definicja współczesna

Rodzaj gramatyczny jest kategorią gramatyczną obejmującą w pol. wszystkie odmienne części mowy [...]. Podstawowym kryterium, na podstawie którego dokonuje się podziału rzeczowników na klasy rodzajowe, jest więc kryterium syntaktyczne. Kryterium to pozwala na wyróżnienie w jęz. pol. co najmniej pięciu klas rodzajowych rzeczownika: 1. rzeczowniki męsko-osobowe. 2. męskożywotne. 3. męskonieżywotne. 4. nijakie. 5. żeńskie.

Cytaty

Genus masculinum rodzaj męski. fæmininum żeński. neutrum niiaki.

Rodzaiów iest trzy: Męski, Zeński, y Niiaki, Rodzay męski iest naznaczony Przedimkiem ein, albo der, Rodzay Zeński eine, albo die, Rodzay Niiaki ein, albo das.

Bez czego nie mogła bowiem nigdy dopiąć [młodzież litewska] tego, by, choć po kilkoletniém uczeniu się mówienia po polsku, iż tak rzekę, niekaleczyła wyrazów mowy polskiéy: iuż niewiadomością wydawania końcowych odmian imion: iuż niezgodą w rodzaiowaniu: iuż nieznaiomością dania różnicy rodzaiu męzkiego, żeńskiego i nijakiego.

Rzeczowniki mają trzy rodzaje: rzeczowniki żywotne, oznaczające płeć męzką, są rodzaju męzkiego, np. sąsiad, lew; oznaczające płeć żeńską, są rodzaju żeńskiego: służąca, kura; oznaczające zaś młode pokolenie, są rodzaju nijakiego: [...] kurczę.

Rzeczowniki rodz. żeń. z zakończeniem samogłoskowem mają w ogóle w 4-ym przypadku liczby pojedyń. ę.