Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek drugi fleksja, = dopełniacz

Język: polski

Cytaty

Zdanie przydane wtedy się zmienia na imiesłów, gdy przymiotnik „który" wyraża przedmiot zdania (przyp. 1). albo też przedmiot bierny, czyli doznający działania (przyp. 4ty, niekiedy 2gi).

Tysiąc, milijon i dalsze wzięte za przedmiot zdania, bez dodania 2go przypadku, mają składnię wspólną wszystkim innym rzeczownikom. Np. Krocie, milijony przepadły.

Lecz gdy się przy nich znajduje drugi przypadek oznaczający rzeczy liczone, podlegają téjże składni, co wyrazy pięć, sześć i t. p. Np. Tysiąc złotych weszło do kassy.

Zaimek on nie ma odpowiadającego sobie dzierżawczego przymiotnika. Zastępuje go przypadek drugi tegoż zaimka, który podobnie jak przymiotniki dzierżawcze (притяжательныя), wzgląd posiadania wyrażać może.

PRZYPADEK DRUGI, POSIADAJĄCY. (родительный падежъ.)

Do (z 2. prz.) oznacza stronę zewnętrzną rzeczy, do któréj co się zbliża; biorąc to równie w zmysłowém jak umysłowém znaczeniu. Np. Przyjść do rzeki. Przysunąć stolik do okna. Wznieść mo- dły do nieba. Skłonić do cnoty.

Drugi przypadek odnośny do przymiotnika, który odpowiada na pytanie, kogo? czego? jakiego? czyj? czyja? czyje?; wskazujący przymioty i właściwości głównego wyrazu, można nazwać czyjwłaściwny, (genitivus) (…).

Przypadek 2gi ma u wszystkich istotników końcówkę ów.

Przypatrując się rozwojowi odmian tego oddziału dosprawianów odmiennych, dojrzeć można w większéj części, bo wiele jest ułomnych, trzy przypadki połączone, jak u istotników, piąty, zawsze ze stosunnikiem. […] Drugi [przypadek] jest ten, w którym dosprawian, obrazując sprawę, wskazuje naśladowanie istności danéj, jak na przykład wysokości, niemczyzny; przybiera stosunnik ze; nazwiéjmy go naśladującym (imitativus), będzie odmiana: z wysoka, z niemiecka.

Przypadek drugi czyjwłaściwny .... Przypadek drugi, (genetivus).

Z odmianą w 2m przypadku na a, więcej otwarte niż samogłoska u, na którą jednak o trzy razy więcej mamy rzeczowników, jak na a otwarte.

Jloczas polski poczyna się oznaczać od 2 przypadku liczby pojedynczej wszystkich rodzajów przypadkowania, najkrótszych jedną głosówkę mających rzeczowników, przymiotników, nazw, nazwisk i t. d.

[Józef Mroziński] "Ten tylko mógłby tym sposobem formować 2 przypadek liczby mn. ktoby mówił, jak mówi prostactwo: ko-me-dy-ja, li-cy-ta-cy-ja...".