terminów gramatycznych online
przypadek drugi fleksja, = dopełniacz
Cytaty
Imiona jednak Królestw i Prowincyj [...] w przypadku 2gim i 6tym kładą się często z Przedimkiem de, naprz: Roi de Pologne.
Genitivus. [Przypadek] 2gi.
Wszystkie rzeczowniki greckie, bez względu na rodzaj, konczą się w 2gim przypadku liczby mnogiéj na ῶν [...]
PRZYMIOTNIKI; w drugim przypadku rodzaju żeńskiego (mojéj, dobréj) mają e ściśnione, 546; 29; 99.
Rzecz liczona kładzie się w 2 przypadku l. m. np. jest 100 kamienic na tej ulicy, 20 koni przyprowadzono, 40 beczek zakupił i t. d. bo są rzeczownikami dopełniającemi.
II. Przypadek.
Szesnaście jest powodów główniejszych, dla których się kładzie.
- Drugi przypadek stoi na pytanie: czyj? jakiego? czyj kapelusz? odp. Brata, jakiego koloru? odp. zielonego.
Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.
[...] Według tego łacińskiego porządku nazwáł kś. Kopczyński w swéj Gramatyce dla Szkół Národowych, wydanéj po ráz piérwszy w Warszawie roku 1785, Mianownik piérwszym przypádkiem, Dopełniácz drugim, Celownik trzecim, Biernik czwártym, Wołácz piątym, Nárzędnik szóstym, Miejscownik siódmym. Prof. Fr. Bopp w swojéj gramatyce sanskrytu, w którym jest 8 skłonników, nie bez słusznego powodu zestáwiá te skłonniki w następującym porządku, jako to: 1. Mianownik, 2. Biernik, 3. Nárzędnik. 4. Celownik, 5. Odbierácz, 6. Dopełniácz, 7. Miejscownik, 8. Wołácz.
Całkowita deklinacya rzeczownika ojciec tak się nam przedstawi:
W liczbie pojedyńczéj:
Przypadek 1: (kto?) ojciec
„ [przypadek] 2: (czyj) ojca [...].
Przyimki łatwo poznać można po tem mianowicie, że pociągają za sobą pytanie, wymagające jakiegoś przypadku, np. dążyć do ... czego (2-gi przypadek); wyruszyć przeciw ... komu (3 ci przypadek); stać przed ... kim (6-ty przypadek).
Mamy przyimki, rządzące przypadkiem II-gim, są także takie, które rządzą III-cim, IV-tym, VI-tym, albo VII-ym.
Od czego więc zależny jest ten dodatek? (od czasownika pragnąć, wymagającego dla siebie zawsze uzupełnienia czyli przedmiotu w przyp. 2-gim)
Później dopiero zaczęto coraz częściej używać w takich razach formy II-go przypadku zamiast IV-go.
Rzeczownik złożony z przymiotnika stojącego w I-szym przypadku i z rzeczownika, odmienia się w obu częściach składowych wedle właściwych im prawideł; np. I i IV przyp. Krasnystaw (miasto w Lubelskiem), ma: II p. Krasnego|stawu, III p. Krasnemu|stawowi, V p. Krasny|stawie! VI p. Krasnym|stawem, VII p. w Krasnym|stawie.
Liczebniki: pięćset, sześćset i t. d., odmieniają się wedle wzoru: pięć, z dodatkiem tylko formy: set, tj. tak: pięć-set, II-gi przypadek: pięciu-set mężów, III-ci przyp.: pięciu set mężom, itd.
§ 27. Przypadków mamy w języku polskim siedm, jako to:
Przypadek I na pytanie kto? co?
[Przypadek] II [na pytanie] kogo ? c z y j? -a? -e? czego?
§ 31. W przyp. II liczby pojed. mamy: czyj? -a? -e? anioła, konia, pana, stołu, głogu, drobiu.
Przypadek 2-gi (kogo, czego) zastępuje się przyimkiem de, n. p. Jana — de João, kałamarza - do tinteiro; o vestido do criao (ubranie służącego).