Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek czwarty biernik

Język: polski

Cytaty

IV. Przypadek.

Sześć jest główniejszych powodów, dla których kładzie się przypadek 4ty.

Zdanie przydane wtedy się zmienia na imiesłów, gdy przymiotnik „który" wyraża przedmiot zdania przyp. 1). albo też przedmiot bierny, czyli doznający działania (przyp. 4ty, niekiedy 2gi).

PRZYPADEK CZWARTY, BIERNY. (винительный падежъ.)

W piérwszym razie mają przy sobie 4ty przypadek, w drugim są jego pozbawione.

Przy słowach boli, kosztuje, obchodzi i im podobnych, 4ty przyp. wyraża osobę [...].

W (z 4. prz.)

Przypadek 4 L. P. R. M. D. I. Ten przypadek jest albo taki jak II liczby pojedynczéj, albo taki jak przypadek I liczby pojedynczej

Wszystkie rzeczowniki zakończone w przypadku I, l. p. na: ni, formują przypadek IV l. p. przybiérając: ą, np. pani, panią; gospodyni, gospodynią.

Tak np. pytanie, czy należy używać w IV p. l. p. formy moję lub moją, Francyę lub Francyą i t . p., nie należy zgoła do pisowni; toż samo usunąć należało z kwestyi ortograficznych pytania: nawiedzić czy nawidzić, śpiewać czy spiewać, skarżyć czy skarzyć, i t. p., chodzi tu bowiem o samo brzmienie wyrazów, nie zaś o sposób pisania.

IV. przyp. l. poj. zaimków rodzaju żeńs. ma - ą: moją, twoją, swoją, naszą, samą, jedną, wszystką..; wyjątkowo ę mają: tę i tamtę.

IV. przyp. l. poj. rzeczowników żeńskich na ni ma ą: panią, ksienią, gospodynią.

Wszystkie jednak wymienione pod II. mają w 4. przypadku l. poj. (jak „ryba“) ę, n. p. Brzozowę, Białę, Radziwiłłowę, królowę; w 5. przyp. o: Brzozowo, Biało, królowo.