Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek szósty fleksja, = narzędnik

Język: polski

Cytaty

Głoska ą pisze się: [...]

2) W 6tym przypadku Przymiotników i Rzeczowników liczby pojed. rodz. ż.

Poetom i Mówcom wolno jest też dla kadencyi albo rozmaitości harmonii kończyć 6ty przypadek, na ym, zamiast em, np. wielkim szczęściem, zamiast: wielkiem szczęściem.

6ty przypadek kończy się zawsze na em, np. z Kapitanem.

Przez ułomkowe rozumiemy imiona takie, które tylko kilka, dwa, trzy albo cztery przypadki mają.

Tylko jeden przypadek mają: [...]

6ty przyp. np. całkiem, nurkiem, hurmem, milczkiern, raptem, ukradkiem.

Pytanie Kim? Czem? rządzi szóstym przypadkiem bez Przedimka z, np. Król rządzi, kim? narodem. Zabiłem zająca, czem? kijem, (nie z kijem).

I. Przypadek.

Trzy są główniejsze powody, dla których się kładzie. [...]

2.Słowa: nazywać się, i być, rządzą dwoma przypadkami: mianownikiem podmiotu i mianownikiem epitetu, przymiotnika, opowiednika np. ja jestem nieszczęśliwy, on się nazywa Krasicki. Częściej jednak te słowa rządzą przypadkiem 6ym: on jest nieszczęśliwym.

W tych dwóch wiérszach z pieśni IV sztuki Rymotwórczéj Dmochowskiego nie tak pięknie i pełno by się wydał 1szy jak 6sty przyp.

VI. Przypadek.

Jest 6 główniejszych powodów, dla których kładziemy przypadek 6sty.

  1. Na pytanie: kim? czém? jakim?

VI. i VII. przypadek l. poj. w deklinacyi przym. i zaim. pisać w rodzaju męskim ym (im), w nij. em: pilnym uczniem — na tym koniu — z małem dzieckiem — w swojem dziele.

VI. przyp. l. mn. w deklinacyi przymiot. i zaim. w rodzaju męskim (tak przy osobowych jak rzeczowych) ym i (imi), a w rodzajach żeń. i nij. emi: pilnymi uczniami, siwymi końmi, okrągłymi stołami, ale: z kochanemi siostrami, wielkiemi dziełami.

§ 27. Przypadków mamy w języku polskim siedm, jako to:

Przypadek I na pytanie kto? co? [...]

[Przypadek] VI [na pytanie] kim? czem?