of grammatical terms online
przypadek szósty fleksja, = narzędnik
Quotations
Jeżeli rzeczowniki lub zaimki wyrażają rozmaite osoby grammatyczne, słowo zgadza się z lszą, bez względu na 2gą i 3cią; gdy zaś 1sza nie wchodzi do przedmiotu zdania, słowo w 2giéj osobie kłaść należy. Podług tychże zasad zgadzają się przymiotniki i słowa, gdy jeden z rzeczowników, z któremi je zgodzić należy, kładzie się w przypadku 6tym z przyimkiem z.
W ogólności zaś rzeczowniki wskład opowiednika wchodzące, kładą się w przyp. 6. (Obacz użycie 6go przypadku.)
PRZYPADEK SZÓSTY, NARZĘDZIOWY. (творительный падежъ.)
Podobnież używa się 6ty przyp. w znaczeniu umysłowém.
6. prz. z przyimkiem za.
[...] Według tego łacińskiego porządku nazwáł kś. Kopczyński w swéj Gramatyce dla Szkół Národowych, wydanéj po ráz piérwszy w Warszawie roku 1785, Mianownik piérwszym przypádkiem, Dopełniácz drugim, Celownik trzecim, Biernik czwártym, Wołácz piątym, Nárzędnik szóstym, Miejscownik siódmym. Prof. Fr. Bopp w swojéj gramatyce sanskrytu, w którym jest 8 skłonników, nie bez słusznego powodu zestáwiá te skłonniki w następującym porządku, jako to: 1. Mianownik, 2. Biernik, 3. Nárzędnik. 4. Celownik, 5. Odbierácz, 6. Dopełniácz, 7. Miejscownik, 8. Wołácz.
Szósty przypadek odpowiada na pytanie: kim? czem? jak? w jaki sposób? kiedy? którędy? Szóstym przypadkiem wyrażamy, w jaki sposób coś się działo lub dzieje, lub oznaczamy narzędzie, zapomocą którego się coś dzieje, albo miejsce, czas, przyczynę, lub skutek czynności, np. Wczoraj szliśmy szybkim krokiem. Kościół stoi dla wszystkich otworem. Wierszem pisać, trudniej jest niż prozą. Żołnierz zranił mnie mieczem. Uderzył go kijem. Naczynie napełnił wodą. Będę się starał poprawić go słowem a nie kijem. Jutro popłyniemy rzeką. Do Krakowa przyjechaliśmy koleją żelazną. Nie pójdziemy drogą, lecz lasem. Zimą i latem bawi w mieście. Widzieliśmy się wczoraj wieczorem. Pójdziemy nocą. Rozumiem, pilnością i cnotą wiele dokazać można. Niesprawiedliwością giną narody. Nieprzyjaciele złapali go żywcem. Urodził się kaleką.