of grammatical terms online
zaimek
Etymology: łac. pronomen
Zaimek. Klasa wyrażeń uznawanych wprawdzie za odrębną część mowy, ale z zastrzeżeniem, ze jest to część mowy wyróżniana na podstawie innych kryteriów niż rzeczownik, przymiotnik, czasownik czy przysłówek
Quotations
Przyrostek że ma postać spójnika że, np. wiem ŻE tak jest; przyrostki to, ci, mają postać zaimków, np. TO, co mówisz; winienem CI (zamiast tobie); lecz znaczenie ich wcale jest odmienne.
Zaimek on, gdy się tak skraca w niektórych przypadkach, że, nie stanowiąc syllaby, przyłącza się w wymawianiu do przyimków do, po, przez, nad, słusznie także i w pisaniu jak jeden z niemi wyraz łączyć się powinien: doń, poń, przezeń, nadeń.
Język polski ma dziesięć części mowy: Rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imiesłów, przyimek, przysłówek, spójnik, wykrzyknik.
Zaimek jest to wyraz, który się kładzie zamiast rzeczownika.
Zaimki dzielą się na osobowe, posiadawcze, odnośne, wskazujące, pytające, łączące i nieoznaczone.
Zaimki są pięciorakie: osobiste, dzierżawcze, względne, pytające, i okazujące, nie licząc w to zaimka nieosobistego one, i wzajemnych one another, each other.
Zaimek, czyli imię zaimkowe, jest wyraz, który zastępuje miejsce rzeczownika, przymiotnika, liczebnika i t. d., to jest kładzie się zamiast imienia rzeczownego, przymiotnego, liczebnego i t. d., np. ty, ten, który, jaki, sam i t. d.
Zaimki są wyrazy odmienne, niemające swojego własnego i osobnego znaczenia, ale przyjmujące znaczenie i rodzaj imienia rzeczownego, przymiotnego, lub innego, zamiast którego bywają użyte, i dlatego zowią się zaimkami; wszelako często kładą się także przy samych imionach, czyli z imionami, dopomagając im do mocniéjszego wrażenia, np. Ten człowiek niegodziwy oszukał mię.
Ponieważ zaimki zastępują rozmaite imiona, dlatego téż muszą się dzielić rozmaicie; jakoż istotnie dzielą się następnie: 1. Zaimki osobiste [...]. 2. Zaimki dzierżawcze [...]. 3. Zaimki ukazujące [...]. 4. Zaimki względne [...]. 5. Zaimki pytające [...]. 6. Zaimki ogólne czyli odpowiednie [...]. 7. Zaimki pojedyncze [...]. 8. Zaimki złożone [...]. 9. Zaimki zrosłe [...]. 10. Zaimki rzeczowne [...]. 11. Zaimki przymiotne [...]. 12. Zaimki spójne.
Ponieważ zaimki zastępują miejsce imion, a już wiadomo jest, że imiona odmieniają się przez rodzaje, liczby i przypadki, przeto zaimki tym samym odmianom podlegają.
Zajimki zastępujące imiona i nazwy istot wszelkich tychże żywotnych, i nieżywotnych.
Prawidła przypadkowania zajimków wszystkich. Prawidłowe najprzód.
Uważać na rodzaje rzeczowników, dla których, jedynie służy ten zajimek, jeżeli kiedy wątpliwość zachodzi co do rodzajów użyć zaraz ten ta to.
Przez uszanowanie zaczynamy od wielkiej litery: Pan Bóg, Najwyższy, niech się dzieje wola Jego święta; także mówiąc o ludziach (nie o ich godnościach lub urzędach) z przymiotnikami: Najjaśniejszy Pan, Przewielebny Ksiądz, Pan Starosta, zwłaszcza jeśli do nich samych piszemy; w tym razie i zaimki piszą się wielką literą: Twój przyjaciel, brat Pański i t. p.
IV. przyp. l. poj. zaimków rodzaju żeńs. ma - ą: moją, twoją, swoją, naszą, samą, jedną, wszystką..; wyjątkowo ę mają: tę i tamtę.