Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czynność przechodnia

Język: polski

Cytaty

Jeżeli się przypatrzymy któremukolwiek ze zdań powyższych, np. zdaniu: Syn uwielbia ojca, spostrzeżemy, że czynność syna, wyrażona czasownikiem uwielbia, jest czynnością przechodnią przechodzi bowiem z syna na ojca i dopiero przez ten dodatek nabiera wyraźnego znaczenia, bez niego zaś byłaby zaledwie zrozumiałą.

Otóż: wszelkie czynności, które przechodzą na jaką osobę lub rzecz, nazywamy czynnościami przechodniemi a czasowniki wyrażające taką czynność, czasownikami przechodniemi.

§ 87. Myśliwy strzela zające. Budowniczy buduje domy. Szewc robi buty. Uczeń pisze zadanie. Matka uczy dziecko. [...] Czasowniki: strzela, buduje, robi, pisze, uczy wyrażają taką czynność, która z osoby działającej przechodzi na jakąś inną osobę albo rzecz.

Taka czynność, która z osoby działającej przechodzi na jakąś inną osobę lub rzecz, nazywa się czynność przechodnia.

Stron — vozes, mamy trzy:

Czynna — activa, która wyraża czynność przechodnią: eu chamo (wołam).

Bierna — passiva, która wyraża czynność bierną: eu sou chamado (jestem wołany).

Zwrotna — reflexa, którą wyrażamy czynność, która od nas wychodzi lub do nas samych się zwraca: eu me feri (skaleczyłem się).